De reis van het gewaarzijn

Ik las De reis van het gewaarzijn van Riekje Boswijk-Hummel:. Ik schreef over haar boeken al eerder diverse blogs. De reis van het gewaarzijn is haar (tot nu toe) laatst uitgegeven boek. Met dezelfde gestructureerde en diepgaande manier van schrijven, die ik ook herken in onder andere haar boek Boos, leidt ze ons in dit boek door de wonderlijke wereld van het gewaarzijn.   

De titel vond ik vaag en nietszeggend. Dat kom door het woord gewaarzijn. Een niet heel bekend en veel gebruikt woord. De titel behoeft dus de nodige toelichting. Dat doet de schrijfster dan ook direct aan het begin van haar boek. Ze schrijft: “In mijn denken is het gewaarzijn van essentieel belang. Het gewaarzijn heeft alles te maken met bewust worden, maar ik gebruik het woord bewustzijn liever niet, omdat dat woord verschillende betekenissen kan hebben. Ik geef er de voorkeur aan om het woord gewaarzijn te gebruiken.” 

“Het gewaarzijn kun je een ‘instrument’ noemen; een instrument waarmee je kunt opmerken, bewust worden, wat er gebeurt, zowel binnen jezelf als buiten je.” “Het gewaarzijn neemt dus zowel de binnen- als de buitenwereld waar. In dit boek zal ik het voornamelijk hebben over het waarnemen van de binnenwereld en heel specifiek de emotionele en mentale binnenwereld.” 

Je kunt je gewaarzijn sturen. Het gewaarzijn is beweeglijk. “Het wordt bewogen, maar je kunt het ook zelf bewegen en sturen.” De schrijfster gebruikt de metafoor van een zaklamp om zo te beschrijven wat gewaarzijn betekent. “Met het licht van een zaklamp kun je van alles beschijnen, maar steeds maar één ding tegelijk. Wat je beschijnt zie je; word je je bewust.” 

De reis van het gewaarzijn beschrijft de heen- en terugweg door het innerlijk, de binnenwereld. Een reis die leidt door de vijf dimensies die Boswijk-Hummel onderscheidt: (1) de ziel, (2) het hart, (3) de directe emoties, (4) de indirecte emoties en (5) het hoofd. De ‘heenweg’ is de weg van binnen naar buiten.  Deel 1 van het boek gaat daarover. Deel 2 gaat over de ‘terugweg’: de weg van buiten naar binnen.

Er kunnen twee tegengestelde krachten actief zijn. De middelpuntvliedende kracht is de kracht die het gewaarzijn van binnen (het hart) naar buiten stuwt: naar de directe emoties (of nog verder weg). Dit gebeurt zodra er sprake is van pijn (of angst voor pijn). Zodra deze middelpuntvliedende kracht actief wordt, ontstaat een tegengestelde kracht: de middelpuntzoekende kracht. Deze zorgt er voor dat het gewaarzijn weer terugkeert (van buiten) naar het centrum (naar binnen: het hart en de ziel). “(…) in de praktijk blijkt de terugweg meestal nogal wat problemen op te leveren.” 

Over die reis van het gewaarzijn valt het e.e.a. te vertellen. Riekje Boswijk-Hummel schreef er een reisverslag over: De reis van het gewaarzijn.