Arjan's blog

“Veroordeling bevat altijd een element van zelfrechtvaardiging en van afstandelijkheid ten opzichte van degene die we veroordelen. En in zelfrechtvaardiging zit altijd een element van vergelijking (…).” “Veroordeling bestaat meestal voor een groot deel uit minachting (…).” “Wat we zien gebeuren bij boosheid , is dat het bijna altijd leidt tot veroordeling (…).” Allemaal zinnen uit het boek ‘ Gods geheime plan ’ van Dallas Willard . Het gaat mij hier vooral om de aspecten ‘afstandelijkheid’, ‘vergelijking’, ‘boosheid’ en ‘minachting’ (ik heb deze aspecten in deze blog steeds cursief weergegeven). Aspecten die alles te maken hebben met ‘veroordelen’. Henri Nouwen schrijft in zijn boek ‘Eindelijk thuis’ ook over deze aspecten en kleurt ze als het ware in vanuit de gelijkenis van de verloren zoon . “De vreugde bij de terugkeer van de jongste zoon betekent geenszins dat de oudste zoon minder geliefd of minder gewaardeerd zou zijn. De vader heeft geen lievelingskind. Hij  verg...

Hans Groeneboer schrijft in zijn boek ‘Leven of overleven’ over de autonomie van de mens. Hans schrijft dat God de mens het vermogen gaf een eigen autonomie te hebben. “Dat wil zeggen dat de kracht en autoriteit in de mens aanwezig zijn om een eigen weg te gaan.” De mens krijgt de ruimte om in vrijheid eigen keuzes te maken ook als deze tegen de wil van God ingaan. Vanwege die autonomie konden Adam en Eva in het paradijs kiezen te eten van de boom van de kennis van goed en kwaad. Bij het lezen van het boek ‘Eindelijk thuis’ van Henri Nouwen valt mij op dat hij de autonomie van de mens regelmatig terug laten komen. Hij schrijft over de ruimte bij mensen om eigen keuzes te maken en over vrijheid . Wat voorbeelden: ·   “Maar de Vader kon zijn kind niet dwingen thuis te blijven. Hij kon zijn geliefde zoon zijn liefde niet opdringen. Hij moest hem in vrijheid laten gaan, ook al voelde Hij de pijn die dat bij zijn zoon en bij Hemzelf zou veroorzaken.” ·   “J...

Henri schrijft in zijn boek ‘Eindelijk thuis’ dat het schilderij in plaats van ‘De terugkeer van de verloren zoon’ ook de titel ‘Het welkom door de Barmhartige Vader’ had kunnen meekrijgen. “Jezus’ gelijkenis is in feite een ‘gelijkenis van de liefde van de Vader’.” “Zelden werd Gods onmetelijke, barmhartige liefde op een dergelijke aangrijpende manier tot uitdrukking gebracht.” “Elk detail van de gestalte van de vader – (…) – getuigt van Gods liefde voor de mensen, een liefde die er vanaf het begin al is geweest en die er altijd zal zijn.” “Het hart van de vader brandt van een mateloos verlangen om zijn kinderen thuis te brengen.” Ik ben er van overtuigd schrijft Henri dat “veel van mijn emotionele problemen als sneeuw voor de zon zouden wegsmelten, als ik de waarheid van Gods moederlijke, niet-vergelijkende liefde kon laten doordringen tot het diepste van mijn hart.” “Ik begin nu in te zien hoe radicaal het karakter van mijn geestelijke reis zal veranderen, als ik mij God nie...

Het tweede deel van de geestelijke reis van Henri, zoals beschreven in ´Eindelijk thuis´ gaat over de oudste zoon. Hoe meer hij over de oudste zoon nadenkt, des te meer herkent hij zichzelf in hem. Het kost hem geen moeite om zich te identificeren met de oudste zoon. Ook de oudste zoon raakte verloren en op drift, hoewel hij thuisbleef. “Deze verlorenheid kenmerkt zich door oordelen en veroordelen, door boosheid en wrok, door bitterheid en jaloezie. Niets is zo funest en zo schadelijk voor het hart dan juist deze verlorenheid.” De verlorenheid van de jongste zoon is heel doorzichtig. De verlorenheid van de oudste zoon is veel moeilijker te onderkennen. “Deze ervaring: niet in staat te zijn binnen te treden in de vreugde van een ander, is de ervaring van een hart vol wrok. De oudste zoon kon het huis niet binnengaan om de vreugde van zijn vader te delen. Zijn zelfbeklag verlamde hem en daardoor kon hij door duisternis worden overvallen.” Henri schrijft dat hoe meer hij over de o...

Henri Nouwen schrijft in zijn boek ‘Eindelijk thuis’ over zijn geestelijk reis. Een reis die zich voltrekt in drie etappes. Eerst identificeert Henri zijn met de jongste zoon. De verloren zoon die weer thuiskomt. Maar thuiskomen impliceert een vertrek. De jongste zoon vertrekt met de erfenis naar verre oorden, ondanks dat zijn vader nog springen levend is. De jongste zoon geeft blijk van een ‘provocerende opstandigheid’. Hij verlaat zijn (geestelijk) huis. “Thuis, dat is het centrum van mijn wezen, waar ik de stem kan horen die zegt: ‘Jij bent mij liefste zoon, in wie Ik mijn welbehagen heb’.” Henri stelt de vraag: “Waar hoor ik thuis? Bij God of in de wereld?” “De liefde van de wereld is een voorwaardelijke liefde en zal dat ook altijd blijven. Zolang ik mijn ware identiteit zoek in de wereld van de voorwaardelijke liefde, blijf ik de slaaf van de wereld, gevangen in de cirkel van proberen en falen.” “Telkens wanneer ik de onvoorwaardelijke liefde zoek waar ze niet gevonden ka...

Henri Nouwen schrijft in zijn boek ‘Eindelijk thuis’ over het avontuur dat hij beleeft met Rembrandts’ schilderij ‘De terugkeer van de verloren zoon’. Dit schilderij beeldt het verhaal uit zoals dat beschreven is in Lucas 15 : 11 – 32 . Het avontuur, de geestelijke ontdekkingsreis van Henri begint in 1983 als hij oog in oog komt te staan met een poster van het genoemde schilderij. Hij herkent zich in de verloren zoon die zich geborgen weet in de armen van zijn vader. In 1986 maakt Henri kennis met het originele schilderij van Rembrandt en wel in het museum de Hermitage in Sint-Petersburg. Uren zit Henri op een stoel voor het schilderij en neemt hij het tafereel in zich op. Henri schrijft: “Het schilderij nam mij volledig in beslag. Dit moment was inderdaad een thuiskomst.” Henri identificeert zich achtereenvolgens met de jongste zoon, de oudste zoon en de vader. Ook Rembrandt herkent hij in de jongste, de oudste zoon en de vader. In de jongste, de oudste zoon en de vader...

Vanaf hoofdstuk 4 tot en met hoofdstuk 13 (deel 2) in het boek 'Grenzen & Kinderen' schrijven Cloud en Townsend over tien wetten of principes over grenzen. Tien principes die kinderen moeten kennen over het stellen van grenzen. ‘Deze principes zullen je helpen grenzen te stellen op veel vlakken van het leven thuis met je kinderen. Gebruik ze om je kinderen te brengen op het punt dat ze verantwoordelijkheid kunnen dragen.’ Het gaat om de volgende tien wetten: de wet van zaaien en oogsten; de wet van verantwoordelijkheid; de wet van macht; de wet van respect; de wet van motivatie; de wet van evaluatie; de wet van vooruitgang; de wet van jaloezie; de wet van activiteit; de wet van onthulling.  In hoofdstuk 14 (deel 3) schrijven Cloud en Townsend dat kennis van deze zaken en inzicht niet genoeg zijn. ‘Als je dit boek op tafel legt of onder het kussen van je kind, zal hem dat niet veel goed doen. Het is tijd o...

In hoofdstuk 1 van het boek 'Grenzen & Kinderen schrijven Cloud en Townsend dat het voornaamste doel van opvoeden is kinderen te helpen het karakter te ontwikkelen waarmee ze de toekomst goed tegemoet kunnen gaan. Het woord ‘karakter’ gebruiken ze om een totale beschrijving te geven van hoe iemand is. De toekomst van het kind begint dus nu. Grenzen zijn de sleutels die relaties doen slagen. ‘Kinderen worden niet met grenzen geboren. Ze maken zich grenzen eigen vanuit relaties en door discipline.’ ‘De essentie van grenzen is zelfbeheersing, verantwoordelijkheid, vrijheid en liefde. Dit is de rivierbedding voor het geestelijke leven.’ Cloud en Townsend beschrijven in hoofdstuk 2 welk soort karakter we willen ontwikkelen in onze kinderen. Ze laten enkele kwaliteiten zien die zij belangrijk achten voor volwassen gedrag. ‘Voor de ontwikkeling van dergelijke kwaliteiten zijn grenzen van essentieel belang.’ Zij noemen de volgende kwaliteiten: liefhebben, verantwoordelijkheid, ...

Henri Cloud en John Townsend schreven het boek ‘Grenzen & Kinderen’. In dit boek passen de schrijvers de principes die uitgelegd zijn in hun boek ‘Grenzen’ specifiek toe op kinderopvoeding.  De nadruk in het boek ligt op principes en niet op problemen. De principes waarover de schrijvers het hebben, vormen sleutels die kinderen kunnen gebruiken om hun eigen leven op orde te krijgen. Deze sleutels hebben ze volgens het boek gevonden door de Bijbel te bestuderen op de onderwerpen ‘verantwoordelijkheid’, ‘rentmeesterschap’ en ‘zelfbeheersing’.  Cloud en Townsend ‘hopen dat dit boek een hulp zal zijn voor ouders die het karakter van hun kind zodanig willen helpen vormen dat veel problemen voorkomen kunnen worden waar mening volwassene mee worstelt.’ Het boek bestaat uit drie delen: deel 1: ‘Waarom kinderen grenzen nodig hebben’; deel 2: ‘Tien principes die kinderen moeten kennen over het stellen van grenzen’; deel 3: ‘Toepassing van het stell...

Onze persoonlijkheid, onze persoonlijke identiteit kan vergeleken worden met een ‘ erf ’, een eigen, uniek stukje grond. Aspecten van onszelf, van onze identiteit , van onze persoonlijkheid zijn ons lichaam, onze opvattingen, onze gevoelens, ons gedrag, onze gedachten, onze talenten en vermogens, onze verlangens en onze keuzes. Allemaal aspecten of kenmerken van ons erf. Grenzen - afbakenen Ons eigen stukje grond is niet oneindig of onbeperkt. Nee, het is juist beperkt, afgegrensd of afgebakend. Het stukje grond kent grenzen . Onze grenzen die van anderen  moeten we  accepteren en respecteren. Het is belangrijk dat wij onze eigen beperkingen (begrenzing) kennen van bijvoorbeeld onze talenten en vermogens. Of dat wij onszelf lichamelijk op de juiste manier afbakenen naar anderen toe: tot hier en niet verder. Met grenzen definiëren wij onszelf (identiteit). Zij laten zien wat van ons (persoonlijk) is en wat niet van ons is. Een grens maakt duidelijk waar wij eindigen...

Hans Groeneboer schrijft in ‘Leven of overleven’ ook een hoofdstuk over ‘rouwverwerking en seksualiteit’. Vanuit onze natuur (in het paradijs) zijn we gemaakt om te dienen en te geven. Door de zondeval richten we ons op het ontvangen in plaats van op het geven, en op het heersen in plaats van op het dienen. “Bij slachtoffers van seksueel misbruik is er genomen.” Dit onrecht wordt nog groter als het plaatsvindt tussen ouders en kinderen of andere familieleden en kinderen uit het gezin. “Deze volwassen mensen hebben – (…) – een destructieve kracht in zich, die hen ertoe kan brengen misbruik te maken van het vertrouwen van het kind.” Het kind moet een rouwproces door om deze schadelijke jeugdervaringen te verwerken. Rituelen en symbolen zijn volgens Hans Groeneboer onmisbaar in het verwerken van pijn en verdriet, die veroorzaakt zijn door verlies. “Ze helpen om dat wat in ons onderbewuste aanwezig is ook in onze ratio tot werkelijkheid te maken.” “Rituelen en symbolen helpen om wa...

In zijn boek ‘Leven of overleven’ schrijft Hans Groeneboer ook over ‘loyaliteit’. “Loyaliteit is als een natuurkracht in de ouder-kind-relaties aanwezig.” “Loyaliteit is ook een kracht die enorm veel problemen kan brengen in het leven van mensen en hun families.” Loyaliteit heeft met voorrangsregels te maken. Zo zal een kind op een gegeven moment het ouderlijk huis verlaten en een keuze maken voor een partner. Die keuze voor een partner betekent niet dat het kind deloyaal wordt aan de ouders. De partner krijgt voorrang boven de ouders. Maar vaak is er ook loyaliteitsstrijd. Zo komt er vaak gespleten loyaliteit voor in gezinnen waarin de ouders scheiden; “Kinderen zitten klem tussen strijdende ouders en worden vaak gedwongen om keuzes te maken tussen de één of de ander.” “Deze gespleten loyaliteit brengt een enorme destructieve kracht in het leven van het kind, (…). Deze destructieve kracht komt later in andere relaties tot uiting.” Een ander probleem in de loyaliteit binnen...

Lijden en pijn horen bij het leven (na de zondeval). “We zullen als mens moeten leren met dit lijden en deze pijn om te gaan door goede manieren van rouwverwerking (…).” Hans Groeneboer komt in zijn boek ‘Leven of overleven’ dan met een belangrijk principe: “leren omgaan met pijn en rouw is vooral leren om te geven en nieuwe manieren vinden om weer te kunnen geven.” Voor het proces van rouwverwerking zijn zowel Gods activiteiten als onze activiteiten noodzakelijk. God respecteert daarbij onze autonomie en onze persoonlijke verantwoordelijkheid. “Als je niet wilt luisteren of je niet open wilt stellen, zal God de deur niet openbreken.” Hans beschrijft in zijn boek ook hoe we kunnen leren om te gaan met pijn en rouw in ons leven. Hij ziet daarin een rode draad bij het verwerken van rouw. Komen in tegenwoordigheid van God : aangesloten zijn op de belangrijkste krachtbron in je leven, namelijk God. Geloof kan een belangrijke hulpbron zijn. Geloof sluit persoonlijke ...

In hoofdstuk 6 van het boek ‘Leven of overleven’ schrijft Hans Groeneboer over ‘overlevingsmechanismen’. Zo’n mechanisme voorziet de persoon die de pijn niet onder ogen kan zien in een manier om toch te kunnen overleven (positief). “Dit overleven is echter destructief in de huidige relaties” (negatief). Hij noemt als overlevingsmechanismen: overdracht (herinneringen en ervaringen van het verleden worden geprojecteerd op het heden), vermijding, aandragen van oplossingen en ongepast zorg, afstand creëren, isolement en het verschuiven van verantwoordelijkheid (slachtofferrol). “We kunnen spreken van een grote mate van onvrijheid als mensen in dergelijke overlevings­mechanismen terechtkomen.” “De sleutel om onrecht te stoppen in de geschiedenis van onze geslachten zal liggen in het oppakken van de verantwoordelijkheid.” Maar wie is eigenlijk verantwoordelijk? God gaf de mens het vermogen een eigen autonomie te hebben: in de mens is kracht en autoriteit aanwezig om een eigen weg te ...

In het boek ‘Leven of overleven’ schrijft Hans Groeneboer over het relationele netwerk. Het relationele netwerk bestaat allereerst uit de gezinnen en de families waarin we geboren zijn. Onrecht en recht komen in ieder gezin en familie voor. Ouders zorgen voor hun kinderen en kinderen voor hun ouders (zorgpatronen). Er kan ook ongepast gezorgd worden. Ongepaste zorg is zorg die ten koste gaat van jezelf. Ongepaste zorg ‘is een onrecht in de relatie tussen de ouders en het kind, en is vaak de oorzaak van het niet kunnen verwerken van rouw’. “Wat kunnen we doen als we erachter komen dat kinderen ongepast geven of als we erachter komen dat we zelf in onze jeugd ongepast gegeven hebben?” Hans schrijft dat het hier gaat om een gezonde balans en duidelijke grenzen. Ouders moeten hun kinderen de grenzen leren van wat gepast is en wat ongepast is. Kinderen zullen vanuit loyaliteitsdrang zorgdragen voor hun ouders en de overige gezinsleden. Niet al het zorgdragen is destructief. Hierbij ...

Hans Groeneboer schreef het boek ‘Leven of overleven – Leren omgaan met verlies en rouw’. In dit boek geeft Hans een handreiking over wat rouw en verlies precies inhouden en wat voor effect rouw en verlies hebben op ons persoonlijke leven, onze families en onze relaties. Een aantal cliënten van Hans vertrouwde in het boek zelf hun verhaal aan het papier toe. Hans schrijft bij elk verhaal zijn therapeutisch commentaar. Schokkend om deze levensverhalen te lezen. Maar ook: wat is het bijzonder en mooi om te lezen hoe genezing en herstel mag plaatsvinden bij deze cliënten. Rouw is volgens Hans de verwerking van de pijn van het verlies. Hij onderscheidt daarbij twee soorten van verlies: natuurlijk verlies en onnatuurlijk verlies. Bij natuurlijk verlies gaat het over verlies door groei en ontwikkeling. Onnatuurlijk verlies heeft betrekking op verlies en dood die gevolg zijn van de “gevallen” wereld. Niet iedereen gaat een ‘gezond’ proces van rouwverwerking door. Er is ook niet-verwer...

Ik heb op m’n blog al eens geschreven over ‘de dialoog’. Over de dialoog in een huwelijk . Over de dialoog als manier waarop er omgegaan kan worden met verschillen in de kerk .  Maar, wat is een dialoog nu precies? Het woord ‘dialoog’ is eigenlijk een containerbegrip. Het woord kan allerlei verschillende betekenissen hebben. Zo kan ‘dialoog’ de wijze van communiceren aangeven: een gesprek tussen twee mensen. Het woord kan ook een politieke lading meekrijgen. Zo gaf het ND een artikel deze kop mee: ‘ FARC: dialoog is enige oplossing ’.  Daarnaast is dialoog ook een relationeel begrip. In de contextuele benadering (Nagy) is dialoog een belangrijke term. Een dialoog is in die benadering de werkelijke ontmoeting tussen mensen. Door dialoog te koppelen aan ontmoeting is al veel gezegd. Ik schreef er al eerder over: over ‘ het geluk van de ontmoeting ’ en over ‘ mislukte ontmoetingen ’. En over een echte ontmoeting die niet beoordeelt en niet veroordeelt . Een dialoog is d...

Albert van Dieren schrijft in het boek ‘Als jij en ik wij worden’ (van Hans Groeneboer) over ‘de dialoog – als weg naar vernieuwd vertrouwen’. ‘Dialoog gaat over een wijze van in relatie zijn en niet over alleen maar praten met elkaar. Het gaat over in relatie zijn op een manier waarmee men zichzelf laat zien, zijn eigen waarheid inbrengt en tegelijkertijd ook blijft openstaan voor de ander en diens waarheid.’ Twee belangrijke pijlers waarop een huwelijk gebouwd dient te zijn, zijn: liefde en vertrouwen. Naast de beide partners komt er een derde identiteit bij namelijk het ‘wij’. ‘De mate waarin iemand investeert (AG: in het ‘wij’ en daardoor in de ander), heeft te maken met hoe liefde en vertrouwen als fundamentele pijlers ontwikkeld zijn in ieders persoonlijk leven.’ De begrippen ‘liefde’ en ‘vertrouwen’ worden verder uitgewerkt in dit hoofdstuk. Verschillen tussen een man en een vrouw zijn waardevol en maken onze verbinding ook waardevoller. ‘Probeer nooit van elkaar te verw...

‘Als jij en ik wij worden’ is een boek van Hans Groeneboer. De titel geeft al aan dat het boek over het huwelijk gaat. In het boek gaat Hans dieper in op de huwelijksrelatie en behandeld hij vragen als: Wat is een huwelijksrelatie? Wat maakt deze relatie uniek? Wat zijn gezonde voorwaarden? Wat mag je wel en wat mag je niet van elkaar verwachten? Veel mensen beginnen hun huwelijk met hooggespannen verwachtingen. Goede en terechte verwachtingen, maar ook met verwachtingen die in de praktijk onhaalbaar zijn. Die niet deugen, niet juist zijn. Verwachtingen zoals: We mogen geen ruzie maken of conflicten aangaan. We moeten zoveel mogelijk samen doen. We moeten altijd alles van elkaar weten. Hooggespannen verwachtingen kunnen dan onhaalbare idealen worden, die uiteindelijk kunnen uitmonden in onverschilligheid. De geschiedenis van het eerste huwelijk van Adam en Eva gebruikt Hans om allerlei basisprincipes van het huwelijk te beschrijven. Deze basisprincipes vormen de inhoud van zi...

Anselm Grün schreef het boek ‘Beelden van Jezus’. Hij schreef het boek omdat hem (en zijn broeders in het klooster) duidelijk was geworden hoeveel clichés er van Jezus zijn. ‘Zijn persoon, zijn leven en zijn werkelijke betekenis worden nauwelijks nog waargenomen.’ Met zijn boek wil Grün ons Jezus laten zien zoals Hij werkelijk was en belangstelling wekken voor de rabbi uit Nazaret. Hij wil met zijn boek de mensen stimuleren om zich opnieuw met Jezus bezig te houden. In het boek ‘Beelden van Jezus’ beschrijft Grün 50 beelden van Jezus. Daarbij gaat het om bekende (traditionele) beelden als Jezus - het brood, Jezus – het licht, Jezus – de goede herder, maar ook onbekende als Jezus – de wildeman, Jezus - de exorcist e.a. Grün heeft er bewust voor gekozen om geen ‘systematische geschiedenis of theologie van Jezus te schrijven’, maar beelden van Jezus. ‘Beelden willen een nieuw perspectief bieden zodat we op een andere manier naar Jezus kijken. Beelden laten iets van Jezus zien ...