Arjan's blog

“Veroordeling bevat altijd een element van zelfrechtvaardiging en van afstandelijkheid ten opzichte van degene die we veroordelen. En in zelfrechtvaardiging zit altijd een element van vergelijking (…).” “Veroordeling bestaat meestal voor een groot deel uit minachting (…).” “Wat we zien gebeuren bij boosheid , is dat het bijna altijd leidt tot veroordeling (…).” Allemaal zinnen uit het boek ‘ Gods geheime plan ’ van Dallas Willard . Het gaat mij hier vooral om de aspecten ‘afstandelijkheid’, ‘vergelijking’, ‘boosheid’ en ‘minachting’ (ik heb deze aspecten in deze blog steeds cursief weergegeven). Aspecten die alles te maken hebben met ‘veroordelen’. Henri Nouwen schrijft in zijn boek ‘Eindelijk thuis’ ook over deze aspecten en kleurt ze als het ware in vanuit de gelijkenis van de verloren zoon . “De vreugde bij de terugkeer van de jongste zoon betekent geenszins dat de oudste zoon minder geliefd of minder gewaardeerd zou zijn. De vader heeft geen lievelingskind. Hij  verg...

In het ND van vandaag staat een recensie van het boek: Mijn gelijk en ons geluk van Piet Schelling. De recensie heeft de titel ‘ Is diversiteit in de kerk altijd goed? ’ en is geschreven door Hans Schaeffer. Schaeffer vat het boekje zo samen: “In veel verschillende bewoordingen klinkt zo het refrein in dit boekje: praat met elkaar, veroordeel elkaar niet.” Ook zegt Schaeffer dit: “De diepste reden en motivatie om diversiteit te accepteren ligt voor de auteur in de stelling: diversiteit is goed. Moeilijk misschien, omdat je zelf iets anders vindt of beleeft, maar desondanks: goed.” Het boekje, ik heb het nog niet gelezen, kan vanwege deze samenvatting al op mijn sympathie rekenen. Praat met elkaar: ga met elkaar de dialoog aan, want een dialoog aangaan betekent het aangaan van de verbinding (verbondenheid). En veroordeel elkaar niet. Veroordeling leidt tot scheiding, is destructief. En inderdaad: diversiteit is goed. Verschillen horen bij de schepping. Schaeffer mis...

Ook Paul van Geest schrijft in zijn column ‘ Reprimande en vergeving ’ in het ND over oordelen (in de zin van ‘terechtwijzen’). “Zo schrijft Augustinus in het vijfde hoofdstukje van dit werk (AG: Praeceptum) dat iemand een ander mag terechtwijzen als deze inderdaad nalatig is geweest of laakbaar gedrag heeft getoond. Maar hij voegt daaraan toe dat de terechtwijzer moet oppassen voor zijn eigen harde woorden.  Voordat deze zijn woorden van terechtwijzing heeft uitgesproken moet hij al wél weten met welke genezende woorden hij de harde woorden verzacht. Augustinus acht het dus ontoelaatbaar dat iemand slechts kapittelt zonder de reprimande af te sluiten met woorden waaruit vergevingsgezindheid blijkt.” Dallas Willard haalt in zijn boek ‘Gods geheime plan – De herontdekking van een leven met Jezus’ de heilige Dominicus aan en zegt over hem: “Hij berispte overtreders rechtvaardig en zo liefdevol dat niemand ooit opstandig reageerde op zijn correcties en bestraffing.” En Paulus ...

Toch is volgens Dallas Willard (in zijn boek ‘Gods geheime plan – De herontdekking van een leven met Jezus’) ook oordelen in de zin van beoordelen een ingewikkelde taak. “(…) omdat degenen die beoordeeld worden misschien niet in staat zijn het anders op te vatten dan als een aanval op hun persoonlijkheid.” Een negatieve beoordeling van wat ze doen kunnen ze beschouwen als een veroordeling van zichzelf als persoon (‘Ik ben wat ik doe’). Maar waarom is veroordelen nu zo destructief? Omdat een veroordeling (actie) vaak leidt tot een veroordeling als reactie. Oordeel niet (actie), opdat er niet over jullie geoordeeld wordt (reactie). Willard zegt er dit over: “Het gevolg van veroordeling en beschuldiging is een tegenaanval (reactie) met vrijwel dezelfde inzet.” Met de maat waarmee je meet, zal jou de maat genomen worden. “Deze wisselwerking verklaart waarom veroordeling als manier om de mensen die ons het naast staan te corrigeren of te ‘helpen’, bijna altijd zal mislukken.” Du...

Ik sprak recentelijk met anderen over ‘oordelen’ en ‘veroordelen’. We zeiden tegen elkaar dat het oordeel een relatie blokkeert (leidt tot onverbondenheid). Ook waren wij het er over eens dat veroordelen een soort primaire menselijke reactie is, waar we (in beginsel) allemaal last van hebben. En dat wij ‘veroordelen’ moeten nalaten. We vonden het wel lastig, omdat er in de bijbel ook voorbeelden staan van een Jezus die (ver)oordeelt. Denk maar aan de ‘tempelreiniging’ (Matteüs 21 / Marcus 11 / Lucas 19). Dallas Willard schrijft in zijn boek ‘ Gods geheime plan – De herontdekking van een leven met Jezus ’ over (ver)oordelen. Hij doet dit naar aanleiding van Matteüs 7 : 1 – 5 . “Oordeel niet, opdat er niet over jullie geoordeeld wordt. ……” Willard stemt er mee in, dat veroordelen een soort primaire menselijke reactie is. Hij noemt het in zijn boek een diep gewortelde menselijke gewoonte om elkaar te veroordelen en te beschuldigen. Hij roept ons op die gewoonte af te leggen, er m...

De vakantieperiode 2012 is definitief voorbij. Ook m'n laatste dochter is vandaag naar school gegaan. Tijd om weer eens een blog te publiceren, maar waarover? Ik heb overwogen om een blog te schrijven over ‘ Oproep: laat Stroom niet toe tot GKV ’, maar om nu na de vakantie direct al kritisch van start te gaan, dat lijkt mij niet wenselijk. Kritisch, omdat ik moeite heb met deze oproep! Laat ik bij iets positiefs beginnen: ik las de afgelopen weken het boek ‘ Gods geheime plan – De herontdekking van een leven met Jezus ’ van Dallas Willard . Wat een bijzonder boek! Via de blog van Jos Douma (dank je Jos) en via recensies over genoemd boek kwam ik ‘Gods geheime plan’ op het spoor. Het boek is er al langer, maar dan in de oorspronkelijke Amerikaanse uitgave. Daar kan ik vanwege de Engelse taal onvoldoende mee uit de voeten. Nu dus ook in het Nederlands, voor mensen met een beperking zoals ik.  ‘Gods geheime plan’ vind ik een fantastisch boek. Het is een boek dat het waard ...

De afgelopen maanden maakte ik een cursusdag over ‘communicatie’ mee. De dag had als doel je bewust te worden van en je te trainen in communicatievaardigheden. Het was een boeiende dag waarvan ik veel geleerd heb. Vooral aan het volgende denk ik nog regelmatig terug: communicatie is óf aanvaarding / acceptatie óf afwijzing . Met ons spreken drukken wij aanvaarding óf afwijzing uit. Wat zal het een zegen zijn als wij ons hiervan wat meer bewust zouden worden en dit zouden toepassen in ons spreken. Wat zou het heilzaam zijn als ouders in de terechtwijzing van hun kinderen aanvaarding meegeven. Wat zou het constructief zijn als mannen en vrouwen in hun relatie acceptatie aan elkaar doorgeven. Wat zou het goed zijn als in de kerk (pastorale) gesprekken gekenmerkt worden door onderlinge aanvaarding en acceptatie in plaats van afwijzing. Ik snap nu ook beter dat Henry Cloud waarheid zonder genade (of liefde) veroordeling noemt. Het spreken van waarheid zonder aanvaarding (zonder g...

De volgende boodschap wil Wilkerson graag aan ons kwijt: ‘God heeft je niet verlaten! Hij weet precies waar je doorheen gaat en Hij houdt elke stap in de gaten.’ We vergeten maar al te vaak dat God een almachtige God is. Vertrouw op God! Geloof dat Hij naar je luistert als je hem roept. ‘Hij is meer gewillig te geven dan ik wil ontvangen.’ Volgens Wilkerson zijn er ‘duizenden verwarde christenen die zichzelf veroordelen, omdat ze geen antwoord krijgen op een wanhopig gebed.’ Wees niet ontmoedigd als het antwoord niet (meteen) komt. ‘Geef elk gebed aan Jezus over en ga door met je werk, in vertrouwen dat Hij geen moment te vroeg of te laat is in het geven van een antwoord. (…) Hij zal het doen op zijn tijd, op zijn manier.’ Wilkerson schrijft over Jezus in de storm (o.a. Matteüs 14 :22 – 33 ). De les van deze geschiedenis is, dat Jezus wilde en wil dat wij Hem als Heer leren vertrouwen voor elke storm van het leven. Jezus wil niet dat wij overal ‘spoken’ zien. ‘Hij wil je le...

Ik moest ook denken aan ‘onrecht’ bij het lezen van Marcus 6: 1 – 6 . Jezus is in Nazaret en geeft onderwijs in de synagoge. De luisteraars zijn stomverbaasd over de wijsheid van Jezus en de wonderen die hij deed. En wordt Jezus daarom geprezen? Krijgt hij waardering? Het tegendeel is waar: ‘En ze namen aanstoot aan hem.’ Ze zien in Jezus vooral een mens (timmerman, zoon van Maria en de broer van Jakobus en Joses en Judas en Simon). Maar zelfs als je Jezus ziet als mens en niet als Godmens, is hier sprake van onrecht. Jezus geeft wijsheid en wonderen en krijgt er ‘aanstoot’ voor terug. Als dat geen onrecht is! Het feit dat Jezus ook God is, maakt het onrecht natuurlijk nog veel groter. Zijn wijsheid en wonderen zijn goddelijke wijsheid en wonderen. Gewone mensen nemen aanstoot aan de Godmens. Ze hebben geen gevoel voor de juiste verhouding (God – mens). Wat een onrecht! We schudden ons hoofd over de inwoners van Nazaret. Hoe durven ze! En wij hebben ons oordeel klaar: schuldig. ...

Het onderwerp ‘onrecht’ houdt mij de laatste tijd bezig. Hans Groeneboer helpt mij in zijn boek ‘Op de schouders van ouders – in vrijheid verbonden’ om structuur aan te brengen in mijn gedachten over dit onderwerp. Hans schrijft, dat recht/onrecht alles te maken heeft met schuld. Onrecht of onrechtvaardigheid leidt tot schuld. Schuld kan alleen worden vastgesteld als recht kan worden bepaald. Er zijn verschillende soorten recht/onrecht en schuld. Zo kan er sprake zijn van een juridische schuld. Je overtreedt in dat geval de wet of de regels van Nederland. En als onduidelijk is of je deze daadwerkelijk overtreden hebt, kan de rechter een uitspraak doen. Je kunt ook spreken van kerkelijk onrecht. Dit doet zich voor als je kerkelijke regels (o.a. de kerkorde) hebt overtreden. Er is ook geestelijk onrecht en geestelijke schuld. ‘Het is de schuld die we op het geestelijke terrein hebben ten opzichte van God en elkaar.’ Onze schuld ten opzichte van God kan alleen door Jezus ...

In mijn vorige blog schreef ik over ‘ onbegrip ’: ‘Onbegrip is zomaar gebaseerd op onwetendheid’. Tjeerd Boersma schrijft ook over begrip en onbegrip en wel in ‘Het conflict te lijf’. [1] Volgens hem ontstaan “verreweg de meeste conflicten door een ‘onschuldig anders-zijn’ van de ander, en maar weinig door echt boevengedrag en kwade opzet”. “Doordat iedereen uniek en dus anders is, is er ook niemand die ik helemaal begrijp. Dat levert spanning op – niet te voorkomen en heel normaal.” Hij geeft aan dat je met die spanning twee kanten op kan: het kan leiden tot meer begrip óf meer onbegrip . Begrip leidt tot vertrouwen, acceptatie, respect en verrijking. Onbegrip leidt tot wantrouwen, afwijzing, verachting en scheiding. Onschuldig anders-zijn van de ander. Over anders-zijn schrijft ook Henri Nouwen mooie woorden. [2] “Vreemden, mensen die anders zijn dan wij, maken ons vaak angstig, achterdochtig, vijandig zelfs. Hun anderszijn zorgt ervoor dat wij ons onzeker voelen.” Hoe komen w...

In mijn vorige blog schreef ik over (zelf)reflectie. Ik wil er nog wat over zeggen. Ik denk dat we reflecteren moeilijk vinden. Het is veel gemakkelijker om de splinter in het oog van die ander te zien dan te reflecteren en de balk in je eigen ogen op te merken. Zodra je begint over die splinter (bij die ander) zonder eerst jezelf eerlijk te onderzoek, moet er (denkbeeldig) een bel bij je gaan rinkelen. Zonder hulp van buitenaf is het ook heel moeilijk om namaakgoden te ontdekken. Gelukkig geeft God ons hulpmiddelen: Gods Geest, Gods Woord en geestelijke broers/zussen (gemeente). Eerlijk en serieus zelfonderzoek zal dus biddend, met een geopende Bijbel en al luisterend naar God en mensen moeten gebeuren. Er is nog iets wat reflecteren moeilijk maakt. Keller schrijft dat namaakgoden verkeerde overtuigingen bij je op (kunnen) wekken. Afgoden kunnen je een eigen herinterpretatie van de werkelijkheid geven. Wantrouw daarom je overtuiging. Wees daarom voorzichtig met jouw kijk op de we...

Wij hebben allemaal last van namaakgoden (afgoden). “(…) ze verschuilen zich in ieder mens.” Iedereen zondigt en de drijfveer achter onze zonden zijn namaakgoden. Keller geeft in zijn boek ‘Namaakgoden’ aan dat wij de afgoden moeten opzoeken, moeten herkennen. Als we onze afgoden herkennen, krijgen we oog voor de invloed die deze namaakgoden uitoefenen op ons hart. Met andere woorden, we zullen in de spiegel moeten kijken. Aan (zelf)reflectie moeten doen. Ik vraag mij af of wij ons wel bewust zijn hoe belangrijk het is om te reflecteren als persoon, maar ook als gemeente, als kerkenraad, etc. Hoe vaak kijk je in de spiegel? Hoe vaak kijkt de gemeente, de raad in de spiegel? Reflectie is nodig om onze namaakgoden op het spoor te komen. Zonder noemenswaardige (zelf)reflectie zullen de namaakgoden in ons leven, in de gemeente, in de raad stilletje hun gang gaan. Keller schrijft dat de invloed van namaakgoden in ons leven teruggedrongen kan worden door ze op te zoeken en ze te vervang...

Op mijn blog ‘ mislukte ontmoeting ’ schreef ik over het boekje ‘Benedictijnse regels – voor een gelukkig leven’ van Anselm Grün. Ik schreef over echte ontmoetingen en mislukte ontmoetingen. Grün stelt in zijn boekje dat het niet beoordelen en niet veroordelen een kenmerk is van een ware ontmoeting. Een echte ontmoeting “ontlokt juist het goede aan de ander.” In plaats van de ander te willen veranderen, accepteer je hem of haar onvoorwaardelijk. “En juist deze ervaring van acceptatie biedt de ander de mogelijkheid tot verandering. Wanneer ik de ander echter wil veranderen, dan ervaart hij dat als de boodschap: ‘Ik ben niet goed zoals ik ben. De ander wil me alleen maar aanvaarden als ik anders ben.’” Het Bijbels verhaal over Jezus en de tollenaar Zacheüs noemt Grün hierbij ter illustratie. “Jezus zegt tegen de kleine tollenaar Zacheüs, die zijn minderwaardigheidscomplexen probeert te compenseren door zoveel mogelijk geld bijeen te schrappen, dat hij mag zijn zoals hij is. Dat verand...

Reinier Sonneveld schrijft in ‘het goede leven’ ook over veroordelen en wel in hoofdstuk 4 - status. Hij schrijft dat het streven naar status (imago, aanzien) er diep bij mensen inzit. Je status kan worden afgemeten aan je dikke auto, je schitterend huis, je succesvolle carrière, je bijzondere baan, etc. Vervolgens stelt Reinier de vraag: “Wat doen we als wij minder status hebben dan anderen?” Hij ziet drie mogelijke oplossingen: 1. Als je volgens het ene ideaal geen hoge status bereikt, spring je naar een ideaal waarbij het wel lukt. 2. Je kunt de strijd min of meer opgeven. Je relativeert gewoon alles. 3. Je maakt een scheiding tussen wie je bent (identiteit) en je daden (gedrag). Reinier kiest voor de derde oplossing en zegt dat Jezus Christus ons daarin is voorgegaan. Jezus legde de status die hij had af. “Bij Jezus zie ik voor het eerst een mens die wel degelijk idealen heeft (…) maar bij hem zijn er geen losers. Hij lijkt los te leven van status, (…).” Jezus kon zonder jaloezie...

In ‘ De woestijn zal bloeien ’ schrijft Henri Nouwen o.a. over de relatie tussen dicht bij mensen komen en oordelen. Over dit onderwerp schreef ik al eerder de blog ‘ Oordeel niet ’. Toen ik Nouwen las, moest ik hier weer aan terugdenken. Hij schrijft dat mededogen (medelijden) nooit kan samengaan met oordelen, “want oordelen schept afstand, onderscheid, en dat verhindert ons om werkelijk bij de ander te zijn”. Dus dicht bij mensen komen, een relatie op zielsniveau kan niet samengaan met oordelen. Volgens Nouwen is het pastoraat, onze omgang met anderen, doortrokken met oordelen. “Vaak geheel onbewust delen we onze mensen in in zeer goed, goed, neutraal, slecht en zeer slecht.” Of om een andere indeling te gebruiken: in degelijk (?) gereformeerd, gereformeerd en evangelisch. “Deze beoordeling heeft grote invloed op ons pastoraat (…). Voor we het weten trappen we in de val van de self-fulfilling prophecy.” Degenen van wie wij denken dat ze tot een bepaalde categorie behoren, behandelen ...

Ik heb de laatste tijd o.a. blogs geschreven over ‘ communicatie ’ en over ‘ een gesprek van hart tot hart ’. Hierover schrijft ook Ton Huttenga, studentenpredikant in Groningen, in de Reformatie: ‘Oordeel niet – aanvaardend pastoraat’. [1] Huttenga begint zijn artikel met te zeggen, dat het belangrijk is dat je als predikant (maar het geldt m.i. ook breder) écht dichtbij de mensen bent. Daarmee bedoelt hij niet zozeer dat je fysiek, geografisch dichtbij iemand bent. Het gaat hem hier om wat ik zou willen noemen: een gesprek van hart tot hart. Hoe doet je dat nou? Huttenga geeft het volgende antwoord: “Één van de belangrijkste middelen om te bereiken dat je écht dichtbij bent, is dat je niet oordeelt.” Hij verwijst daarbij naar het verbod van Jezus: “Oordeel niet, opdat er niet over jullie geoordeeld wordt.” [2] Het verbod (‘oordeel niet’) combineert Jezus met een waarschuwing: “opdat er niet over je geoordeeld wordt.” Vervolgens vult Jezus die waarschuwing concreet in: “Want op grond ...

De Rover stelt in zijn artikel ‘ Morele discussies? Wedergeboorte! ’ de vraag: “Is spreken over goed of fout gedrag daarmee achterhaald en overbodig?” “Ja, als je het gesprek beperkt tot het gedrag of de gedragsregels alleen.” Nee, als je het gedrag ziet als een symptoom en niet meer dan dat. Gedrag moet je dus gebruiken als een handvat om op zoek te gaan naar de diepere werkelijkheid achter het gedrag. “Dus niet conclusies trekken op basis van het gedrag, of nog erger oordelen of veroordelen, maar dieper doorvragen naar de motieven en drijfveren achter het gedrag.” Alleen zo kun je ontdekken of iemand van kostbare genade leeft, of iemand wedergeboren is. In mijn blog ‘ Drie wegen: hart – genade ’ opent Jasper Klapwijk ook al onze ogen voor dezelfde problematiek. Het gaat vooral en allereerst om de vraag hoe het met je ziel, je hart, je innerlijk is gesteld. “De kern is: heeft de genade je hart geraakt of niet?” Klapwijk betrekt het daar op de gelijkenis van de verloren zoon . De oudst...

De laatste tijd constateerde ik bij herhaling, dat christenen op basis van de buitenkant of afwijkend gedrag hun oordeel over andere christenen vormen en tot de conclusie komen: je bent een probleemgeval, je bent een grens gepasseerd. Jasper Klapwijk schrijft over dit onderwerp in het blad Dienst [1] : Drie wegen in plaats van twee. Klapwijk begint zijn artikel met te zeggen dat hij vermoedt, dat het denken in twee wegen veel kwaad heeft gedaan en nog steeds doet. Het twee wegen model is gebaseerd op het bekende verhaal uit de Bijbel over de brede en de smalle weg. De brede weg staat voor allerlei werelds vermaak en langs de smalle weg vinden we de kerkgebouwen. Iedereen wordt ingedeeld in de categorieën ‘brede weg’ of ‘smalle weg’. Hoe weet je nu of iemand tot de brede of smalle weg behoort? Die zie je aan iemands gedrag. Het probleem van dit model is, dat je te makkelijk een tweedeling creëert: zij met wie het (uiterlijk) wel goed lijkt te zitten en de probleemgevallen. Vervolgens ...

In hoofdstuk 11 schrijft Keller over: Religie en het evangelie . De term ‘religie’ staat bij Keller voor redding door morele inspanning en ‘evangelie’ voor redding door genade . In CV•Koers - september 2006 staat een interview met Tim Keller waarin hetzelfde onderwerp ter sprake komt: Tegenover religie het Evangelie . Hij geeft aan, dat elk mens (dus ook christenen) in beginsel religieus is: de zonde leeft in ieders hart. Religie is ook veel ‘natuurlijker’ voor ons als het Evangelie. Religie is ten diepste ik-gericht en gericht op zelfverlossing, terwijl het Evangelie God-gericht is met verlossing door Christus. Voor de zondeval was de mens van nature God-gericht en na de zondeval ik-gericht. Ook goede daden van christenen kunnen beïnvloed worden door ik-gerichtheid. Daarom is het belangrijk, dat je je motieven tegen het licht houdt. Keller geeft aan, dat zuivere en zelfzuchtige motieven vaak door elkaar lopen en dat het daarom belangrijk is dat je het gevaar (van ik-gerichtheid en...