Arjan's blog

Ik las Goede Vrijdag – de dag dat de revolutie begon van Tom Wright. In het boek komt veel aan de orde, maar in deze blog beperk ik mij tot één onderwerp; dat wat Wright schrijft over afgoderij en zonde . Afgoderij Wat is afgoderij? “’Afgoderij’ omvat uiteraard veel meer dan het maken en aanbidden van fysieke beelden. Het doet zich telkens voor wanneer we iets in de geschapen orde boven de Schepper stellen. Wanneer mensen een deel van de schepping of een kracht binnen de schepping vereren, geven ze hun macht weg aan die aspecten van de geschapen orde, die dan over hen gaan regeren.”   Als ik nadenk over afgoderij moet ik denken aan het boek Namaakgoden van Tim Keller. Keller geeft, in dezelfde lijn als Wright, een beschrijving, definitie van afgoden en afgoderij. Keller schrijft heel gedetailleerd over afgoden of namaakgoden. Hij deelt ze in in categorieën en schrijft over een afgoderijsysteem. Afgoderij kent allerlei vormen en daarnaast beïnvloeden de verschillende afgo...

Tim Keller heeft naast Bij je volle verstand – Een uitnodiging voor sceptici nog een ander boek voor ‘sceptici’ geschreven, namelijk In alle redelijkheid – Christelijk geloof voor welwillende sceptici . Wat is nu het verschil tussen deze twee boeken? In In alle redelijkheid (2008) gaat het over de grootste zeven bezwaren en twijfels aan het adres van het christendom die Keller de afgelopen jaren is tegengekomen en de redenen die onder het christelijke geloof liggen (p.17). In Bij je volle verstand zegt Keller er dit over: ‘Een aantal jaren geleden schreef ik In alle redelijkheid . De Engelse titel, The Reason for God , geeft aan dat er in dat boek een pleidooi gevoerd wordt in de vorm van een set argumenten om God en het christelijk geloof serieus te nemen. Er zijn weliswaar veel mensen die wat aan dat boek gehad hebben, maar veel anderen vinden dat er nog een stap aan vooraf zou moeten gaan. Velen van hen beginnen niet eens aan de zoektocht omdat het christendom om eerlijk te...

In hoofdstuk 6 van het boek ‘ Gods geheime plan ’ schrijft Dallas Willard over de ‘twee grootste belemmeringen of blokkades voor een leven in voortdurende interactie met God en een gezonde groei in het koninkrijk’. Dit naar aanleiding van Matteüs 6 . Die twee grootste belemmeringen of blokkades zijn: verlangen naar de goedkeuring van anderen en het verlangen naar de zekerheid van materiële rijkdom. Bij het verlangen naar goedkeuring van anderen gaat het over status, over presteren, over succesvol zijn. Status is volgens Arie de Rover in zijn boek ‘Leven na de genadeklap’ een belangrijke voedingsbron voor onze (‘oude’, niet bevrijde) identiteit. Tim Keller noemt succes in zijn boek ‘ Namaakgoden ’ een afgod. Hij schrijft: “Meer dan andere afgoden geeft eigen succes en prestatie het gevoel dat je zelf een god bent, dat je zekerheid en je waarde berusten op je eigen wijsheid, kracht en staat van dienst.” Willard schrijft over de valstrik van status het volgende: “H...

Onze tijd verschilt niet wezenlijk van de tijd zoals beschreven in het Oude Testament (=OT). God wilde omgaan met zijn volk Israël, onder zijn volk wonen. En Israël vervreemdde steeds weer van God en liep de afgoden (namaakgoden) achterna. God wil omgang met mensen, maar de mens wil (van nature) geen omgang met God. Vooral het boek ‘ Namaakgoden ’ van Tim Keller laat mij zien hoe actueel (van deze tijd) afgoderij is. Veel voorbeelden die Keller ter illustratie van namaakgoden gebruikt, zijn uit het OT: Jakob met Rachel en Lea (love is niet all you need), Naäman (succes als verzoeking), Nebukadnessar (de macht en de heerlijkheid), Jona (de verborgen afgoden in ons leven) en Jakob’s worsteling bij Peniël (het einde van namaakgoden). Keller vertaalt deze voorbeelden naar vandaag en maakt daardoor het OT actueel. Oude tijden herleven. Er is niets nieuws onder de zon. Waarom niet? God en mensen zijn niet veranderd. Het zit in elk mens om voor zichzelf te gaan en daarmee dus namaakgoden...

In mijn vorige blog schreef ik over (zelf)reflectie. Ik wil er nog wat over zeggen. Ik denk dat we reflecteren moeilijk vinden. Het is veel gemakkelijker om de splinter in het oog van die ander te zien dan te reflecteren en de balk in je eigen ogen op te merken. Zodra je begint over die splinter (bij die ander) zonder eerst jezelf eerlijk te onderzoek, moet er (denkbeeldig) een bel bij je gaan rinkelen. Zonder hulp van buitenaf is het ook heel moeilijk om namaakgoden te ontdekken. Gelukkig geeft God ons hulpmiddelen: Gods Geest, Gods Woord en geestelijke broers/zussen (gemeente). Eerlijk en serieus zelfonderzoek zal dus biddend, met een geopende Bijbel en al luisterend naar God en mensen moeten gebeuren. Er is nog iets wat reflecteren moeilijk maakt. Keller schrijft dat namaakgoden verkeerde overtuigingen bij je op (kunnen) wekken. Afgoden kunnen je een eigen herinterpretatie van de werkelijkheid geven. Wantrouw daarom je overtuiging. Wees daarom voorzichtig met jouw kijk op de we...

Wij hebben allemaal last van namaakgoden (afgoden). “(…) ze verschuilen zich in ieder mens.” Iedereen zondigt en de drijfveer achter onze zonden zijn namaakgoden. Keller geeft in zijn boek ‘Namaakgoden’ aan dat wij de afgoden moeten opzoeken, moeten herkennen. Als we onze afgoden herkennen, krijgen we oog voor de invloed die deze namaakgoden uitoefenen op ons hart. Met andere woorden, we zullen in de spiegel moeten kijken. Aan (zelf)reflectie moeten doen. Ik vraag mij af of wij ons wel bewust zijn hoe belangrijk het is om te reflecteren als persoon, maar ook als gemeente, als kerkenraad, etc. Hoe vaak kijk je in de spiegel? Hoe vaak kijkt de gemeente, de raad in de spiegel? Reflectie is nodig om onze namaakgoden op het spoor te komen. Zonder noemenswaardige (zelf)reflectie zullen de namaakgoden in ons leven, in de gemeente, in de raad stilletje hun gang gaan. Keller schrijft dat de invloed van namaakgoden in ons leven teruggedrongen kan worden door ze op te zoeken en ze te vervang...

Hans Schaeffer schrijft in de Reformatie [1] over ‘God en mens als bondgenoten’. Hij gaat in dit artikel in op ds. Wildschut [2] die stelt dat het kernprobleem van de secularisatie concreet wordt in het feit dat in veel opzichten in het kerkelijke leven binnen de GKv niet langer God in het middelpunt staat, maar de mens. Het gaat in dit artikel over “zorgen over de kerk, zorgen over de levenshouding van kerkleden die schijnbaar moeiteloos kernwaarden van onze cultuur als vrijheid, zelfontplooiing, en geluk overnemen.” Hoe moeten we dit tij keren? Volgens Schaeffer niet door ons erop te richten, dat wij als kerkleden in toenemende mate seculariseren. Het basisidee achter secularisatie is kortweg: God en mens zijn concurrenten. “De secularisatie is gebaseerd op een dilemma: God of de mens (…) en dan wordt het dus ‘de mens centraal’.” Vatbaar voor cultuurinvloeden zijn wij al sinds de zondeval en dat is dus niet het kernprobleem van deze tijd. Een oplossing is ook niet het tegenov...

In het ND van afgelopen zaterdag (28 augustus) staat een artikel dat een mooie illustratie vormt bij het boek ‘ Namaakgoden ’ van Tim Keller : Japan: het evangelie in een stresscultuur . In het artikel vertelt een Japanse predikant van de Grace City Church uit Tokio ‘over de bevrijdende kracht van het evangelie in een maatschappij waar succes een verslindende afgod is.’ “Veel mensen offeren alles op aan hun werk. Je moet een goede baan hebben, je moet slagen, dat verwacht je omgeving.” In Japan is het werk een namaakgod van formaat. De predikant vertelt dat de wet in Japan lange werkdagen verbiedt. Waarom dan toch alles opofferen aan het werk? “Het is vooral de groepscultuur. Japanners denken vanuit de ander, wat die van je verwacht. Daar wil je aan voldoen.” Hoe komt het dat er zo weinig christenen zijn in Japan? “Een negatieve houding tegenover het christelijk geloof hoort bij het DNA van Japanners. Als christen ben je anders. Je verbreekt de eenheid van de groep.” “En het beeld i...

Waarom vind ik het boek ‘ Namaakgoden ’ van Tim Keller zo boeiend, zo bijzonder? Ik vind de definitie die Keller geeft voor een afgod bijzonder, verdiepend. Zonde, afgoderij associeerde ik veelal met slechte dingen zoals stelen, liegen, bedriegen, etc. Keller gaat echter een stap verder: het gaat bij afgoden of namaakgoden veelal over goede dingen, die ultieme, absolute waarde krijgen in je leven. Goede dingen die vergoddelijkt zijn. Het blikveld wordt zo veel groter. Ik moet niet alleen in de spiegel kijken om slechte dingen op te sporen, maar ook bij goede dingen is spiegelen noodzakelijk. Dat betekent ook dat afgaan op de buitenkant van dingen, daden, personen niet kan. Ook bij goede daden kan er sprake zijn van pure afgoderij. We moeten doorvragen om zo zicht te krijgen op drijfveren en motieven. Die geven de doorslag. Het is tot Gods eer of tot eer van namaakgoden. Keller bepaalt mij er weer bij hoe verwoestend het dienen van namaakgoden feitelijk is. Het dienen van namaakgod...

Jos Douma haalt in zijn tweede preek over 2 Kor. 3 : 18 een uitspraak van Johan Cruyf aan: ‘ je gaat het pas zien als je het door hebt .’ Ik moest daar weer aan terugdenken bij het lezen van het boek ‘ Namaakgoden ’ van Tim Keller . Wij zijn verblind voor bepaalde zaken omdat namaakgoden zich goed kunnen verbergen en wij ziende blind kunnen zijn. Keller beschrijft het samenspel tussen persoonlijke, culturele en religieuze afgoden. Als Bijbels voorbeeld gebruikt hij daarbij Jona . Jona ergert zich kapot en is kwaad op de Heer als deze genade betoont aan de inwoners van Nineve. Maar hoe kan Jona nu zo kwaad zijn op God als deze genade en mededogen toont? Het antwoord (van Keller) is: Jona was verblind door zijn afgoden. “Is je hart in de greep van een afgod, dan spint die afgod een web van valse voorstellingen over succes en mislukkingen, geluk en verdriet. Hij geeft zijn eigen herinterpretatie van de werkelijkheid.” Jona had het niet door en zag het dus ook niet. Hij was ziende blind...

Het lijkt mij zinvol als een kerk nadenkt over wat er vanuit de cultuur op de kerk afkomt. De cultuur waarin wij leven te analyseren om zo haar (potentiële) afgoden op te sporen. Maar afgoderij kent allerlei vormen. Er is sprake van een afgoderijsysteem . Culturele afgoden vormen slechts één onderdeel uit dit systeem. Het is dus onvoldoende om alleen de culturele afgoden op te sporen zonder ook aandacht te geven aan persoonlijke en religieuze afgoden. Daarnaast beïnvloeden de verschillende afgoden elkaar ook nog eens. Een analyse van één onderdeel uit het afgoderijsysteem geeft nog geen zicht op het hele systeem. Daarnaast zal een kerk zich vooral ook druk moeten maken over de religieuze afgoden. De afgoden in ons geloof. Een kerk boet aan geloofwaardigheid in als ze wel waarschuwt tegen de culturele en persoonlijke afgoden en niet tegen de religieuze. De afgoderij zoals die binnen de kerk zich voordoet. Keller noemt in zijn boek ‘ Namaakgoden ’ de volgende vormen van religieuze ...

Het is wel mooi dat Tim Keller in zijn boek ‘ Namaakgoden ’ uitgebreid beschrijft hoe afgoderij precies in elkaar steekt, maar is er ook een oplossing? Kan ik vrij worden van afgoderij? Nee, in dit leven zijn wij niet zonder zonde en de drijfveer achter onze zonde is afgoderij. De afgoden laten zich niet verwijderen. Is er dan helemaal geen hoop? Toch wel, er is een oplossing: Jezus Christus. Door Christus kan ik bevrijd worden van afgoden. De weg daartoe beschrijft Keller in genoemd boek. Die weg loopt via het zoeken van de afgoden en deze vervangen door de enige ware levende God. Keller tekent daarbij aan dat het hierbij niet gaat om een algemeen geloof in God. “Dat hebben de meeste mensen wel, terwijl hun ziel toch door afgoderij geteisterd wordt. Wat we nodig hebben is een levende ontmoeting met God.” Zoeken : Iedereen heeft last van afgoden; “ze verschuilen zich in ieder mens”. We zullen ze dus moeten opzoeken, moeten herkennen. Onszelf moeten bevragen om zo helder te krijgen o...

Wat is nu het probleem van namaak- of afgoden en afgoderij? Tim Keller geeft in zijn boek ‘ Namaakgoden ’ talloze voorbeelden vanuit de praktijk en de Bijbel welke problemen er achter afgoden wegkomen. Welke ellende namaakgoden veroorzaken. Hier een korte bloemlezing van problemen en ellende zoals beschreven in genoemd boek. Keller schrijft dat namaakgoden (uiteindelijk) altijd teleurstellen, omdat ze niet kunnen geven wat alleen God kan geven. Namaakgoden hebben een verwoestende invloed bijvoorbeeld op relaties. Namaakgoden veroorzaken allerlei psychologische problemen, “doordat we van goede dingen afgoden maken die we onder controle willen houden en die ons dan het vel over de oren halen.” We worden beheerst door de heer van ons leven. Die heer kan een namaakgod zijn of God. Namaakgoden maken een verslaafde van je en een verslaafde maakt vaak domme en destructieve keuzes. Namaakgoden kunnen je een vals gevoel van veiligheid geven. Namaakgoden kunnen je een verwrongen zelfbeeld gev...

Keller noemt in zijn boek ‘Namaakgoden’ een hele lijst categorieën van afgoden. Van theologische afgoden, seksuele afgoden tot culturele afgoden. Ook deelt hij de afgoden in in groepen. Zo schrijft Keller over de indeling ‘ diepe afgoden ’ en ‘ oppervlakkige afgoden ’. Bij diepe afgoden gaat het om je drijfveren en temperamenten. Deze afgoden zijn actief op een dieper niveau, in je hart. Keller denkt daarbij aan: ultieme vormen van macht, bevestiging, comfort en beheersbaarheid. Oppervlakkige afgoden zijn de meer concrete en zichtbare afgoden: geld, je partner, je kinderen, etc. Met deze oppervlakkige afgoden zoeken de diepe afgoden naar vervulling. Zo kan de afgod geld (oppervlakkige afgod) als drijfveer hebben macht maar ook comfort of beheersbaarheid (diepe afgoden). Keller stelt dat het geen zin heeft de oppervlakkige afgoden aan te pakken. De diepe afgoden moeten worden aangepakt. Zij vormen immers de drijfveer achter de oppervlakkige afgoden. Een andere indeling is die van ...

Ik las laatst het boek ‘ Namaakgoden ’ van Tim Keller . De ondertitel van het boek is: ‘De lege beloften van geld, seks en macht, en de enige werkelijke hoop.’ Keller legt in dit boek uitgebreid uit wat wij moeten verstaan onder namaak- of afgoden en afgoderij. Afgoden zijn volgens Keller (veelal) goede dingen – zoals een geslaagde carrière, liefde, materiële bezittingen, het gezin zelfs – die door een mensenhart worden veranderd in ultieme zaken. “Ons hart vergoddelijkt deze dingen en maakt ze tot centrum van ons leven. We denken dan dat die dingen zin en zekerheid en vervulling zullen schenken als we ze hebben.” Iets wat op zichzelf genomen goed is, krijgt ultieme waarde toegedicht, vormt een absolute waarde. Afgoderij is: “Alles wat belangrijker voor je is dan God, alles wat je hart en verbeelding meer in beslag neemt dan God, alles wat je zoekt om ervan te ontvangen wat alleen God kan geven.” “Is er iets dat voor je geluk, de zin van je leven en je identiteit van fundamenteler...