Arjan's blog

Lammert Kamphuis schreef het boek Verslaafd aan ons eigen gelijk – pleidooi voor perspectivistische lenigheid .   In het begin van het boek (hoofdstuk 2) haalt hij onderzoek aan waaruit blijkt dat in onze maatschappij er “inhoudelijk over de hele linie geen sprake is van polarisatie”, maar affectief of gevoelsmatig gezien wel. En als we gevoelsmatig verder bij elkaar vandaan raken, is er ook al sprake van polarisatie. “We lijden aan een ernstige vorm van ‘allodoxafobie’: de angst voor mensen met andere opvattingen.”   Kamphuis stelt in hoofdstuk 3 de vraag: “ Waar komt dit nieuwe dogmatisme vandaan? “ “Onzekerheid en verlies van controle doen een mens snakken naar vastigheid. Krampachtig vasthouden aan je eigen gelijk is een copingmechanisme in vloeibare tijden.” We kunnen kennelijk niet zonder vastigheid. Het vasthouden aan ons eigen gelijk gaat ons verrassend makkelijk af. “Hoe komt dat eigenlijk?”   Het antwoord op die vraag geeft de schrijver in hoofdstuk 4. Volgens hem is

Ik las in het ND van 11 november 2023 een interview met Samuel Wells. Het interview kreeg de titel Deze Londense dominee wil iets tegenover het seculiere verhaal zetten. ‘All you need is love is onzin’ mee . In dit interview komen drie kritiekpunten langs "die vaak tegen het christelijk geloof worden ingebracht”. Het interview vond plaats naar aanleiding van het door Wells recent uitgebrachte boek Kleiner geloof, grotere God . Hierin bespreekt Wells een top tien van bezwaren tegen het christelijk geloof.   Drie van de tien bezwaren komen terug in het interview. Één van die drie is “de christelijke waarheidsclaim”. Ik lees daarover o.a. dit: “Of hindoes naar de hemel gaan, is een domme vraag; daar gaan wij niet over. (…) En dat Hij ook buiten de kerk kan werken, ook in een land waar vrijwel alleen hindoes wonen en in het leven van een hindoe? Natuurlijk kan Hij dat. Je zou tekortdoen aan Gods soevereiniteit als je op die vraag nee zou zeggen.”   Dit interview deed mij denken

Ik schreef al eerder dat twee onderwerpen uit het boek Vrede op aarde van Stefan Paas bij mij in het bijzonder bleven haken. Zoals gezegd vonden ze een haakje dat gevormd is vanuit mijn belevenissen en ervaringen van de aflopen jaren. In deze blog het tweede onderwerp. Het onderwerp lichtte bij mij op na het lezen van hoofdstuk 4: Uit de diepte: Heil en de zoektocht naar recht .   In dit hoofdstuk beschrijft Paas een “historische casestudy” namelijk die van een “’slavensamenleving’: het Amerikaanse Zuiden in de periode tussen de Revolutie (1776) en de Burgeroorlog (1861-1865).” Paas stelt daarbij de vraag: “Hoe konden vrome christenen andere, minstens even vrome christenen in slavernij houden, hen vernederen, wreed mishandelen, hun gezinnen uit elkaar rukken – en oprecht menen daarmee het werk van God te doen?”   Naast verdedigers van de slavernij en abolitionisten (die pleiten voor afschaffing van de slavernij) waren er “ook veel piëtisten die slavernij in de praktijk afwezen, v

Ik schreef hiervoor een blog over het boek Vrede op aarde van Stefan Paas. Twee onderwerpen uit het boek bleven bij mij haken. Ze vonden een haakje dat gevormd is vanuit mijn belevenissen en ervaringen van de aflopen jaren. In deze blog schrijf ik over één van die twee onderwerpen. Het onderwerp kwam ik op het spoor in hoofdstuk 3: De buik en het hoofd: Heil en ons lichaam .   In genoemd hoofdstuk schrijft Paas over “hoe ons denken en spreken over heil opkomt uit een lichaam waarin veel meer omgaat dan denken en spreken alleen”. Hij schrijft over een “koude oorlog tussen verstand en gevoel”. Deze “heeft in het protestantisme geleid tot een nogal tweeslachtige omgang met gevoelens: gevoelens zijn onmisbaar, maar tegelijk zijn ze ook gevaarlijk”. “De tweeslachtigheid van deze traditie zit hem hierin dat gevoelens wel degelijk nodig zijn, ondanks hun onbetrouwbaarheid.” “Geloven is immers relationeel, zagen we in hoofdstuk 1; het is de ervaring van een liefdevolle band met God.” “Gelo

Ik las het boek Vrede op aarde van Stefan Paas. Het boek kreeg de ondertitel Over heil en redding in deze tijd mee. Hieronder vind je een globale samenvatting van dit boek. Ik gebruik voor deze samenvatting vooral ‘bouwstenen’ die Paas zelf aanreikt in zijn boek. Woord vooraf In het woord vooraf geeft Paas aan dat het boek gaat over “‘heil en redding in deze tijd’”. “Het is een kritisch onderzoek van de manier waarop het westerse christendom heeft gesproken over het goede nieuws van God. Tegelijk is het een poging om dit goede nieuws opnieuw te verbinden met de grote vragen van onze samenleving – vragen over rechtvaardigheid, duurzaamheid en verbinding tussen mensen.” Ook schrijft hij daar dat het boek geschreven is “’van onderop’, dat wil zeggen: vanuit mijn eigen biografie en vanuit de bevindelijke geloofstraditie waarin ik ben gevormd”. “Dit is een persoonlijk boek, niet geschreven vanuit een kant-en-klare-oplossing, maar zoekend naar een verhaal waarmee ik zelf kan leven.”   T

  Waarom benadrukken mensen verschillen ? Of blazen verschillen zelfs op en maken deze groter dan ze zijn? Er zijn toch ook overeenkomsten en niet alleen maar verschillen ? Allerlei antwoorden op deze vragen zijn mogelijk. Els van Steijn reikt in haar boek De Fontein één van de antwoorden aan.   Els geeft in genoemd boek een systemisch perspectief op de werkelijkheid. ‘Systemisch wil zeggen: oog hebben voor het enorme web waarmee en waardoor alle personen en gebeurtenissen binnen een (familie)systeem met elkaar verbonden zijn en hun effect hebben in het verleden, heden en toekomst.’ ‘In elk systeem zitten wetmatigheden of systemische principes, (…).’ Ze gebruikt in haar boek de metafoor van ‘de fontein’ om de systemische principes begrijpelijk   en inzichtelijk te maken. ‘Het uitgangspunt in de metafoor van de fontein is dat je op jouw plek in je kracht komt.’   In hoofdstuk 6 van genoemd boek schrijft Els over ‘(ver)oordelen en uit verbinding gaan’. Hier stelt ze de vraag: ‘Wat

Gabor Maté laat mij in zijn boek Wanneer je lichaam nee zegt kennis maken met het systeemmodel .   “Bij een systeemmodel gaat men ervan uit dat meerdere processen en factoren van invloed zijn op het ontstaan van de ziekte of op het genezingsproces.” Maté zet dit model tegenover het oorzaak-gevolgmodel van ziekten. “Aan de hand van dit model kan niet in beeld worden gebracht hoe gezondheid overgaat in ziekte of hoe we ervoor kunnen zorgen dat ziekte overgaat in gezondheid.” “Geen enkele ziekte heeft slechts één oorzaak.” Er is geen lineair verband tussen oorzaak en gevolg.     In zijn boek schrijft hij over een biopsychosociaal geneeskundige model of zienswijze. In deze zienswijze herken je het systeemmodel. “Volgens de biopsychosociale zienswijze weerspiegelen iemands biologische aspecten het gehele verleden van zijn of haar organisme, inclusief alle interacties met de omgeving. Hierbij is sprake van een voortdurende uitwisseling van energie waarbij psychologische en sociale fac

Ik las het boek Wie kies je om te zijn met de ondertitel Gesprekken en gedachten over een nieuwe tijd van Roek Lips. In de inleiding schrijft Lips dat hij ‘besloot op zoek te gaan naar anderen om over deze grote vragen van gedachten te wisselen’. Het boek bevat een selectie uit de meer dan honderd gefilmde ontmoetingen en moeten we volgens Lips zien als een poging om hemzelf en anderen uit te dagen tot een dialoog over deze grote vragen.  Grote vragen als: ‘Waar gaat het in het leven om? Wat betekent het om mens te zijn? Wie ben ik? Waar gaat het heen? Staan we aan de vooravond van een nieuw tijdperk? Wat zien we veranderen? Mensen willen aan het einde van hun leven kunnen zeggen dat het de moeite waard is geweest, maar wat betekent dat in een tijd dat niets meer vanzelfsprekend is? Wat moeten we vrezen, wat mogen we hopen en wat kunnen we verwachten? Hoe kunnen we werk en leven weer in balans krijgen? Wat is leidend voor de toekomst en wie bepaalt welke kant het op gaat? Welke nie

Ik heb een boek in mijn kast staan waarvan ik de titel nog altijd intrigerend, spannend vind. Het gaat om een boek van Philip Yancey met de titel Hoe mijn geloof de kerk overleefde . Wat een bijzondere titel! Of is het een rare titel? Geloof en kerk hebben toch alles met elkaar te maken? Geloof is kerk en kerk is toch geloof? Hoe kan geloof dan de kerk overleven? Alsof het twee losstaande grootheden zijn.   In het eerste hoofdstuk – Herstel van kerkmisbruik legt Yancey uit hoe hij tot deze titel is gekomen. Maar zeker na het lezen van zijn memoires wordt duidelijk dat het bijzonder te noemen is dat Philip zijn geloof heeft behouden, beter gezegd heeft teruggevonden, ondanks alles wat hij meemaakte in de kerk van zijn jeugd, op een bijbelinstituut en elders.   Yancey groeide op in een ‘fundamentalistische kerk’. Daarnaast had Yancey een =-teken staan tussen geloof in God en de kerk. Geloof en kerk vielen bij hem dus samen. Het laten samenvallen van geloof en kerk zal veelal als co

Ik schreef al eerder dat McGrath in zijn boek Het raadsel van God – mijn ontdekkingsreis langs wetenschap, geloof & twijfel aandacht vraagt voor de complexiteit van onze wereld. Het is volgens hem “beslist belangrijk dat er een manier gevonden zou worden om de veelsoortige aspecten van complexe werkelijkheden af te bakenen en te behouden”. Dit om reducerende en daardoor vervormde weergave van de werkelijkheid te voorkomen.   Hij brengt ons vervolgens op het spoor van ‘veelsoortige perspectieven’ (Coulson) en ‘gedifferentieerde kaarten’ (Midgley). “(…) verschillende kaarten voorzagen in verschillende informatie over dezelfde werkelijkheid.” “Als we een totaaloverzicht van dit complexe gebied willen zien, moeten we een manier vinden om al deze gedifferentieerde kaarten op elkaar te leggen, zodat alle informatie getoond en geïntegreerd wordt.” Het in kaart brengen van de complexe werkelijkheid door er vanuit verschillende perspectieven of dimensies naar te kijken en die perspectie

In mijn vorige blog schreef ik over de familiegeschiedenis van Mildred Diem, de moeder van Philip en Marshall Jr., en haar moeder Sylvania. Dit naar aanleiding van het boek Lichtval   van Philip Yancey. Het is opvallend om te lezen hoeveel herhaling er is in het destructieve gedrag van Mildred in vergelijking met dat van haar moeder Sylvania.   Herhaling destructief gedrag William zette zijn vrouw het huis uit en schopte Silvania op 14 jarige leeftijd het huis uit. Sylvania verstootte Mildred en Mildred verstootte haar zoon Marshall. Mildred had veel fysieke klachten. ‘”Mijn zenuwen hebben het gehad. Ik kan niets eten. Misschien is een maagzweer die opspeelt. Ik moet er eens tussenuit, maar ik kan nergens heen. Laat me met rust, kind. Ik heb hoofdpijn!”  Philip schrijft vervolgens dat hij hierin de verhalen terughoorde die zijn moeder vertelde over haar eigen moeder (Sylvania) die ‘net zo op de bank lag met een ijszak op haar hoofd’. ‘Als kind werd moeder heel vaak geslagen en nu ge

Het boek Lichtval  van Philip Yancey geeft ook inzicht in de familiegeschiedenis van vooral de moeder van Philip en Marshall: Mildred Diem. Hieronder zet ik die op een rijtje.   Grootvader – grootmoeder Diem De vader en moeder van Mildred waren Albert en Sylvania Diem.   Over Albert lees ik het volgende: ‘Moeder (AG: Mildred) spreekt altijd liefdevol over hem. “Hij hield het gezin bij elkaar en had twee banen om ons door de depressie (AG: de jaren dertig) heen te loodsen. Daarna draaide hij tijdens de oorlog dubbele diensten in de fabriek van General Electric. Na dat alles ontsloeg GE hem op 56-jarige leeftijd.”’   ‘Mijn grootmoeder Sylvania was de baas in de familie Diem.’ Philip schrijft dat hij als kind bang was voor haar. ‘Ik voelde dat ze niet zo van kinderen hield, vooral niet van luidruchtige of actieve.’ Sylvania en Albert kregen 6 kinderen waarvan Mildred de oudste is. ‘Ze (AG: Mildred) herinnert zich de haveloze kleding, het schaarse eten en de slechte buiten van haar

Ik gaf al eerder aan dat het boek Lichtval van Philip Yancey gelezen kan worden als een casusbeschrijving. In het contextuele gedachtegoed ( Nagy ) kennen wij het begrip delegaat . Een delegaat is dat deel van het immateriële erfgoed waarin de ouders hun verwachtingen, vaak te goeder trouw, aan het kind opleggen. De belangen van het kind en zijn toekomst worden hiermee onvoldoende behartigd, dikwijls zelfs beschadigd. Vaak is datgene wat de ouders zelf zijn tekortgekomen in hun geschiedenis een belangrijke drijfveer. Bij het lezen van het boek moest ik denken aan dit begrip. Lees maar mee.   Direct al op de vierde bladzijde van hoofdstuk 1 schrijft Philip dit over zichzelf en zijn broer: ‘De jaren waarin ik opgroeide werden gedomineerd, nee, dwingend beheerst door een gelofte die ze (AG: moeder Yancey) deed: dat mijn broer en ik die tragedie zouden goedmaken door de mantel van het leven van onze vader op ons te nemen.” De tragedie van het overlijden van vader Yancey op 23 jarige l

Ik las het boek Lichtval – een memoir van Philip Yancey. Het boek kreeg een wat nietszeggende titel mee. Een vertaling van de oorspronkelijke titel: Where The Light Fell: A Memoir.   Gelukkig geeft de vertaler ons via een noot op pagina 245 een toelichting op de titel: ‘Yancey verwijst met deze titel naar dit citaat; (…).’ Een citaat van Augustinus: ‘”De wereld is een glimlachende plek,” schrijft hij, en God is de largitor ervan, de “royale giftgever”.’ ‘(…) hij (AG: Yancey) wil duidelijk maken dat door het genieten van de goede gaven van God, zoals natuur, muziek, taal, liefde van en voor een vrouw, hij de weg terugvond naar de Gever ervan’. ‘Zijn eerste citaat in dit boek, “Door de zonnestralen te volgen vond ik de zon”, verwijst daar ook naar.’   Philip Yancey schreef dus zijn memoires. Met Yancey had ik al eerder kennisgemaakt via zijn boeken als Waar is God goed voor? , Genade, wat een wonder! , Teleurgesteld in God e.a. Waarom schreef hij dit boek? Philip ontdekt als stud

Ik vroeg mij in de blog Zijn je ouders schuldig? af of ouders op één of andere manier schuldig zijn aan je ziekte, emotionele onvolwassenheid of psychosociale disbalansen. In deze blog sta ik stil bij de vraag of jezelf schuldig bent aan je ziekte. Maté behandelt in zijn boek De mythe van normaal deze vraag.   In hoofdstuk 5 zegt hij daarover dit: “Geen enkel mens is zijn ziekte, en niemand heeft zichzelf een ziekte bezorgd, althans niet in een bewuste, weloverwogen of verwijtbare zin. Ziekte is het resultaat van generaties lang lijden, van sociale omstandigheden, van culturele conditionering, van jeugdtrauma’s, van fysiologische factoren die het gevolg zijn van de spanningen en het emotionele verleden van mensen, en dat alles in wisselwerking met de fysieke en psychologische omgeving van mensen. Ja, vaak is een ziekte een uiting van ingesleten persoonlijkheidskenmerken, maar die persoonlijkheid is niet wie we zijn, net zoals we niet de ziekte zijn waar we door onze persoonlijkheid

Ik las het boek Ongezien opgegroeid van Lindsay C. Gibson. Het boek kreeg als ondertitel mee: herstel na een jeugd met narcistische, afwijzende of afstandelijke ouders . Ik noemde het boek al eerder . In deze blog schrijf ik waar het boek over gaat en wat de bedoeling van de schrijfster is.  Op de eerste pagina schrijft Gibson dit: “In dit boek beschrijf ik hoe emotioneel onvolwassen ouders hun met name emotioneel gevoelige kinderen negatief beïnvloeden, en ik laat je ook zien hoe je jezelf kunt genezen van de pijn en verwarring die ontstaat als je een ouder hebt die je emotionele intimiteit ontzegt.” “Als je de verschillen in emotionele volwassenheid leert kennen, begrijp je ook beter waarom jij je in emotioneel opzicht zo eenzaam kunt voelen, ook al claimen anderen een liefdes- of familierelatie. Ik hoop dat je in dit boek een antwoord vindt op veel van de vragen die je al heel lang hebt, bijvoorbeeld de vraag waarom contact met bepaalde familieleden vaak zo pijnlijk en frustrer

Ik schreef al eerder in een blog over het boek De mythe van normaal – over trauma, ziekte en heling in een toxische maatschappij van Gabor Maté. Het is een bijzonder boek waar veel over te zeggen valt. Ik stel voor: lees het boek! Ik zal slechts over een enkel aspect uit dit boek een blog schrijven. In deze blog over mededogen en pijn.   In hoofdstuk 26 schrijft Maté over principes die aan heling ten grondslag liggen. Principes die helende kwaliteiten vertegenwoordigen die voor veel mensen en nuttig leidraad blijken te zijn. Hij schrijft in dit hoofdstuk ook over mededogen of compassie. Maté heeft “vijf niveaus van mededogen ontdekt die op elkaar voortbouwen en elkaar versterken”. “Samen moedigen ze ons aan en wijzen ze ons de weg naar heelheid.”   Ik heb de neiging om mensen te beschermen tegen het ervaren van pijn. Zeker de mensen waarvan ik hou. Maté schrijft daar dit over en ik onderstreep daarbij het woord mededogen(d) :   “Hoewel dat (AG: je doet iets vriendelijks voor an

Wie je bent en wat je doet is o.a. gevormd door wat je meekreeg van je ouders (of verzorgers) in je baby-/kindertijd. Als je reflecteert op die periode en op wat je al dan niet meekreeg, zet je dan daarmee je ouders wellicht in een kwaad daglicht? Beschuldig je ze daarmee van nalatigheden of onrecht?   Deze vragen komen aan bod in het boek Ongezien opgegroeid van Lindsay C. Gibson die de ondertitel Herstel na een jeugd met narcistische, afwijzende of afstandelijke ouders heeft meegekregen. Ik citeer:   “Het kan moeilijk zijn om objectief naar je ouders te kijken, want dat geeft je misschien het gevoel dat je hen verraadt. Maar dat is hier niet de bedoeling. Het doel van dit boek is niet om geen respect voor je ouders te tonen of hen te verraden, maar om hen eindelijk objectief te bekijken. Ik hoop dat je begrijpt dat wat in dit boek wordt gezegd over emotioneel onvolwassen ouders gebaseerd is op een diepgaand inzicht in de redenen van hun beperkingen. Zoals je zult zien, is veel v

In mijn vorige blog over het boek Het raadsel van God – mijn ontdekkingsreis langs wetenschap, geloof & twijfel van McGrath gaf ik aan nog terug te komen op de verhouding tussen geloof en wetenschap.   McGrath vraagt in zijn boek onze aandacht voor de complexiteit van onze wereld. Het is volgens hem “beslist belangrijk dat er een manier gevonden zou worden om de veelsoortige aspecten van complexe werkelijkheden af te bakenen en te behouden”. Dit om reducerende en daardoor vervormde weergave van de werkelijkheid te voorkomen.   Hij was oorspronkelijk van mening dat de werkelijkheid zich beperkte tot dat wat de natuurwetenschappen letterlijk en figuurlijk konden aantonen. Tijdens zijn ontdekkingsreis brachten anderen hem op het spoor van ‘veelsoortige perspectieven’ (Coulson) en ‘gedifferentieerde kaarten’ (Midgley). “(…) verschillende kaarten voorzagen in verschillende informatie over dezelfde werkelijkheid.” “Het in kaart brengen van een complex terrein gaat over het present

Ik schreef al eerder over het boek Het raadsel van God – mijn ontdekkingsreis langs wetenschap, geloof & twijfel van Alister McGrath. Hij beschrijft in dit boek zijn reis van ‘stellig atheïst’ naar ‘overtuigd christen’. Na lezing van het boek vroeg ik mij af: wat zijn bij McGrath de grote ‘omslagpunten’ die leidde tot zijn verandering van een atheïst in een christen?   Onzekerheid - twijfel Als McGrath terugblikt op zijn ‘tienerliefde voor de wetenschap’, dan schrijft hij: “ik kon niet tegen onzekerheid”. “Ik had een ongezonde aversie tegen het onbekende en een ziekelijk verlangen naar zekerheid en in beton gegoten denkbeelden.” “Twijfel was in mijn ogen een fundamentele, kwellende, epistemologische ondeugd, die dankzij een rationeel en wetenschappelijk wereldbeeld niet meer nodig was.” Zijn ontdekkingsreis bracht hem hier: “Twijfel en onzekerheid zijn gedoemd om in nagenoeg al onze meer of minder vluchtige interactie met het universum aanwezig te zijn. Dit accepteren van onz

Ik las het boek Ongezien Opgegroeid van Lindsay C. Gibson. Het boek gaat over emotionele (on)volwassenheid in het algemeen en  specifiek over emotioneel onvolwassen ouders.   De schrijfster gebruikt een complete pagina (p.39) om uit te leggen wat emotionele volwassenheid is. Ze schrijft daar o.a. dit: “Mensen die emotioneel volwassen zijn, kunnen autonoom functioneren terwijl zij tevens diepe emotionele verbintenissen hebben, en die beide elementen verweven ze probleemloos in hun dagelijks leven.” Emotioneel volwassen mensen zijn autonome mensen. Dat doet mij denken aan wat ik eerder schreef over  autonomie , zijnsloyaliteit (Nagy) en emotionele competentie (Maté). In hoofdstuk 2 vind je een opsomming van ‘persoonlijkheidskenmerken die geassocieerd worden met emotionele on volwassenheid’ en in hoofdstuk 10 een opsomming van kenmerken van emotionele volwassenheid. De opsomming is verhelderend en kan je helpen je bewust te worden van emotionele (on)volwassenheid en deze te herkenn

Op de dag dat ik deze blog schreef, pakte ik het boek Het raadsel van God van Alister McGrath om verder te lezen. Ik kwam al snel iets tegen dat mij opviel: McGrath haalt ‘de christelijke leer van de rechtvaardiging door geloof’ erbij. Het onderwerp dus waar de hiervoor genoemde blog over gaat. Maar, laat mij bij het begin beginnen.   McGrath schrijft in genoemd boek over zijn zoektocht van atheïsme naar christendom. In het Voorwoord  vertelt hij over ‘hoe een rusteloze, vrijdenkende anarchist met de wetenschap als grote liefde, een onmodieuze maar heel vervullende, rationele en veerkrachtige visie op de wereld ontwikkelde’. ‘Die visie bleek het christendom te heten en in dit boek vertel ik mijn verhaal.’   Atheïsme : In hoofdstuk 18 schrijft hij over zijn jaren als natuurkundestudent. Het zegt over de periode dit: ‘Ik was in die periode mentaal arrogant en als persoon onzeker, en ik hanteerde deze twee problemen door me achter de intellectuele progressieve beweging van die tijd