Ben jijzelf schuldig?

Ik vroeg mij in de blog Zijn je ouders schuldig? af of ouders op één of andere manier schuldig zijn aan je ziekte, emotionele onvolwassenheid of psychosociale disbalansen. In deze blog sta ik stil bij de vraag of jezelf schuldig bent aan je ziekte. Maté behandelt in zijn boek De mythe van normaal deze vraag. 

In hoofdstuk 5 zegt hij daarover dit: “Geen enkel mens is zijn ziekte, en niemand heeft zichzelf een ziekte bezorgd, althans niet in een bewuste, weloverwogen of verwijtbare zin. Ziekte is het resultaat van generaties lang lijden, van sociale omstandigheden, van culturele conditionering, van jeugdtrauma’s, van fysiologische factoren die het gevolg zijn van de spanningen en het emotionele verleden van mensen, en dat alles in wisselwerking met de fysieke en psychologische omgeving van mensen. Ja, vaak is een ziekte een uiting van ingesleten persoonlijkheidskenmerken, maar die persoonlijkheid is niet wie we zijn, net zoals we niet de ziekte zijn waar we door onze persoonlijkheid vatbaar voor zouden kunnen zijn.” 

In hoofdstuk 7 schrijft hij dat “niemand zich ooit schuldig zou moeten voelen voor wat er met of in zijn of haar lichaam gebeurt, of hij of zij nu zichzelf die schuld oplegt of dat dit door iemand anders wordt gedaan”. “Zoals ik al eerder heb gezegd, is jezelf of iemand anders de schuld geven ongepast, onterecht en wreed. Bovendien is het onwetenschappelijk. Maar we moeten er ook voor oppassen dat we niet een voor de hand liggende denkfout maken. Beweren dat persoonlijkheidskenmerken bijdragen aan het ontstaan van ziekte, en meer in het algemeen het waarnemen van verbanden tussen karaktereigenschappen, emoties, ontwikkelingsgeschiedenissen en ziekte, wil niet zeggen dat we de schuld bij elkaar moeten neerleggen. Het doel ervan is om het grotere geheel te begrijpen met het oog op preventie en genezing, en om uiteindelijk zelfaanvaarding en zelfvergeving te bereiken.” 

En vervolgens eindigt Maté hoofdstuk 7 bemoedigend: “als je wilt helen of genezen, moet je niet alleen stoppen met beschuldigen en verwijten. Je moet overgaan van zelfverwijt naar nieuwsgierigheid, van schaamte naar ‘reactievermogen’, het vermogen om op de juiste manier op dingen te reageren.”