Arjan's blog

In mijn blog ‘ zelfrechtvaardiging ’ schreef ik over de oorzaak van niet onderscheidend gedrag bij protestanten managers. Zelfrechtvaardiging is de oorzaak volgens de schrijfster (Marieke Meijer-van Abbema) van het artikel ‘Leiden zonder jezelf te rechtvaardigen’. Het artikel reikt ook een middel voor een oplossing aan: (zelf)reflectie. Nu is zelfrechtvaardiging niet een exclusief ‘voorrecht’ voor protestanten managers. Het is de ‘standaardinstelling’ van ons allemaal. Het middel is dus niet alleen voor managers of geestelijke leiders van belang, maar voor iedereen. Het middel is dat wij “(…) misleidende patronen van zelfrechtvaardiging gaan opdiepen”. Dat betekent dat wij onszelf observeren en eigen gedachtepatronen onderzoeken. Marieke geeft aan, dat wij zodra iets van irritatie of spanning de kop opsteekt, onderliggende patronen omhoog moeten halen om zo te ontdekken waar wij op dat moment onze identiteit op baseren. Die onderliggende patronen mogen wij (vervolgens) bij God br...

In het ND van 18 november 2010 staat het artikel ‘Leiden zonder jezelf te rechtvaardigen’ (op pagina 12). Het artikel roept bij mij nogal wat herkenning op, omdat het zaken aan de orde stelt die ik ook op diverse blogs bij de kop had. Het artikel gaat over de vraag: “ Hoe kan het dat het hanteren van een christelijke visie op leidinggeven niet tot onderscheidend gedrag leidt? ” Uit onderzoek blijkt namelijk dat protestantse managers minder mensgericht zijn dan niet-christelijke managers. "En dat lijkt in tegenspraak met begrippen als dienstbaarheid (...), investeren van je leven voor anderen (...). Hoe kan het dat het hanteren van een christelijke visie op leidinggeven niet tot onderscheidend gedrag leidt?" Is dit niet (min of meer) dezelfde vraag als die van Sieds de Jong : "zouden christenen het eigenlijk niet beter behoren te doen dan niet-christenen?" De schrijfster (Marieke Meijer-van Abbema) denkt dat een belangrijke oorzaak ligt in het feit dat de kerk a...

Ik het ND las ik de afgelopen twee weken een viertal artikelen over autisme bij theologen. O.a. het artikel ‘ Theoloog met asperger: geen probleem ’. In dit artikel wordt m.i. een belangrijke opmerking gemaakt. “Het is ronduit gevaarlijk mensen met stoornissen in een verdacht hokje te stoppen. Dit gaat in tegen het belijden dat alle mensen naar Gods beeld geschapen zijn, allen gezondigd hebben en allen onder de gevolgen van de zonde lijden. Daarin zijn geen categorieën van meer of minder, slechter of beter.” Het is denk ik goed om dit vast te houden. Het artikel stelt verder dat theologen met stoornissen in het autismespectrum (en andere stoornissen) zeker wel goede theologen kunnen zijn. De schrijvers zien een rol weggelegd voor ouderlingen en kerkelijke vergaderingen om desnoods corrigerend op te treden richting hun geestelijke leiders. Ze geven ook aan dat deze corrigerende functie zeker niet gemakkelijk is en soms zelfs haast niet (meer) is in te vullen. Het artikel eindigt verv...

Jan-Willem Grievink schrijft in Leadership over geestelijk leiderschap. [1] Hij betoogt dat bij geestelijke leiders er veelal gekeken wordt naar (natuurlijke) vaardigheden en talenten. Dat is ook goed volgens Grievink, “maar pas ná de veel en veel belangrijker geestelijke kenmerken!” Christenen kunnen leiding geven in een kerk, maar daarbij alleen maar gebruik maken van hun natuurlijke talenten. Gevolg: “Het verstaan van Gods stem is een kwestie van het hoofd (beredeneren) en niet van de geest. Gods Geest krijgt in feite geen ruimte in hun hart.” Grievink spreekt uit eigen ervaring: “Ik zeg dit omdat ik ook in mijn eigen leven heb ervaren hoe gemakkelijk je als christen met je natuurlijke talenten aan het werk gaat. En hoe moeilijk het is om je te onderwerpen aan de leiding van de Heilige Geest, om in de leerschool van God te gaan staan.” Of iemand zich onderworpen heeft aan de leiding van de Geest is door anderen moeilijk te beoordelen. De mens ziet vaak wat voor ogen is, terwijl de ...

Ik dacht nog wat na over ‘onrust’ en herinnerde mij, dat Tomlin daar ook wat over geschreven heeft. [1] Tomlin schrijft het volgende: “(…) de basis van christelijk leven en getuigen ligt in ontevredenheid met de bestaande situatie. Het gevoel dat ‘dit niet zo zou moeten zijn’ is het ware begin van wijsheid. Ontevredenheid over de dingen zoals ze zijn, vergezeld van de intuïtie dat het anders kan, is het startpunt voor iedereen die zich met de God van Jezus Christus wil verbinden.” Ontevredenheid met de bestaande situatie en het gevoel hebben dat het anders kan, ligt m.i. heel dicht bij ‘onrust’. Onrust kan dus blijkbaar nuttig en heilzaam zijn, ja zelfs van wijsheid getuigen. Onrust uit de weg gaan, of bagatelliseren of in de kiem smoren is dan juist onwijs en voorkomt heilzame effecten. Geloven heeft alles te maken met veranderen, met groeien. Met een steeds meer gaan lijken op Jezus. Daarmee is ook gezegd, dat een gezonde kerk een gemeenschap is die verandert. [2] Veranderingen kunn...

Er zijn kerkenraden die bewust niet de gemeente betrekken bij het maken van keuzes. Als reden wordt dan genoemd, dat het onrust zou veroorzaken in de gemeente. De kerkenraad beslist en deelt vervolgens het besluit mee aan de gemeente. Is dat een goede aanpak? Zou het meedelen van zo’n besluit (als voldongen feit) geen onrust veroorzaken? Of doet de raad om die reden maar helemaal geen mededeling van het besluit aan de gemeente? Maar dat is toch regeren vanuit een ivoren toren? Dit verdient toch niet het predicaat geestelijk leidinggeven? Luiten schrijft [1] over hoe mensen in de kerk hun liefde uiten op een verschillende manier, in een andere (liefdes)taal. Hij zegt verder: “Een kerkenraad die wijs is, laat zich door al die talen niet in verwarring brengen. Hij laat zich ook niet door een of twee talen gezeggen. Integendeel, hij zal alles eraan doen om aan spraakverwarring in de gemeente een einde te maken.” Hoe? “Door mensen van verschillende talen met elkaar in contact te brengen. ...

Ik heb op mijn blog al eerder aandacht gevraagd voor het boek ‘Een kerk die prikkelt’ van Graham Tomlin. In de weekendbijlage (20 februari 2009) van het ND staat een boekbespreking door Jan van Langevelde afgedrukt: ‘ Laat de kerk gewoon zichzelf zijn ’. Het boek geeft een antwoord op hoe wij evangelisatie het best handen en voeten kunnen geven en waarom wij aandacht zouden moeten schenken aan evangelisatie. Tomlin laat zien dat er een (belangrijk) verband is tussen het koninkrijk van God en evangelisatie en werkt uit hoe de kerk zich verhoudt tot dat koninkrijk. Tomlin schrijft over bekering, wedergeboorte en verandering. Dat spirituele groei en evangelisatie alles met elkaar te maken hebben. En over hoe kerken veranderende gemeenschappen kunnen worden. Een evangeliserende kerk vraagt ook om leiderschap. Leiderschap dat voorwaarden schept voor groei en niet denkt dat je de groei kunt genereren. Langevelde schrijft in zijn recensie, dat hij het boek met veel plezier heeft gelezen. “T...

Patrick Nullens vertelt in ‘ Voorganger, durf in de spiegel te kijken ’ over leiderschap in de kerk. In dat artikel zegt hij, dat de drie westerse christelijke tradities de nadruk eenzijdig leggen op één van de drie ambten (priester, profeet en koning). Met de drie westerse christelijke tradities bedoelt hij de reformatorische, rooms-katholieke en de evangelische traditie. “Ze hebben alle drie een belangrijk waarheidsmoment (..), maar die drie ambten horen bij elkaar.” Het artikel ‘ Meer aandacht voor het leven hier en nu ’ maakt melding van de promotie van Hans Burger over het ‘in Christus zijn’. Daarin staat o.a. het volgende: “Burger signaleert in zijn uitwerking (AG: uitwerking van het thema ‘in Christus zijn’) dat verschillende christelijke tradities verschillende accenten leggen als het gaat om leven in gemeenschap met Christus. De reformatorische traditie benadrukt het werk van God, de rooms-katholieke de activiteit van de kerk, de evangelische de keuze van de mens, de charisma...

In de zaterdagkrant van het ND kwam ik Patrick Nullens tegen in verband met een studiedag aan het ETF over leiderschap in de kerk. In het artikel ‘ Voorganger, durf in de spiegel te kijken ’ lezen we hoe Patrick tegen leiderschap in de kerk aankijkt. Nullens geeft aan, dat kerken van het bedrijfsleven mogen leren door kritisch na te denken over leidinggeven en over jezelf (als leidinggevende). “Voorgangers moeten in de spiegel durven kijken.” Hij legt het leiderschap van de kerk naast het drievoudig ambt van Christus: priester, profeet en koning. Nullens vraagt zich steeds meer af of die drie ambten in één persoon te verenigen zijn. Hij denkt van niet. Jos Douma geeft op zijn weblog hem daarin gelijk. Ik denk ook dat het nauwelijks te doen is voor een ambtsdrager/voorganger om als geestelijk leider priester én profeet én koning te zijn. Dat is niet erg, als in een leiderschapsteam de combinatie van de drie aandachtsgebieden maar voldoende aanwezig zijn. Probleem daarbij is wel, dat e...

Ds. Bas Luiten schreef twee artikelen in de Reformatie over (geestelijk) leidinggeven. Daarvoor las hij het boekje Bezielend leiding geven van Anselm Grün. Wat mij opvalt, is dat Luiten o.a. schrijft over ‘angst’. Een thema dat ook door Wubbo Scholte (ND 1 november, ‘ Kerkelijke regelzucht nekt het geloof ’) genoemd werd. Luiten haalt met instemming Grün aan. “Anselm Grün spreekt over perfectionisme als vorm van angst. Hij schrijft: ‘Er zijn mensen die maar geen beslissing kunnen nemen omdat ze perfectionistisch zijn. Ze zijn bang om fouten te maken. (…) Omdat mensen nooit een fout durven maken, durven ze geen beslissing te nemen. Ze wachten tot anderen de knoop doorhakken. Maar juist door een beslissing steeds maar uit te stellen om vooral geen fouten te maken, gaat alles mis. (…) In de angst om beslissingen te nemen draait alles alleen maar om jezelf en je eigen onfeilbaarheid. (…) Besluiteloosheid is de grootste blokkade voor goed leiderschap.’” Volgens Luiten (en hij volgt Grün da...