Arjan's blog

In het Nederlands Dagblad van 2 april 2021 las ik een artikel die als kop had meegekregen: Filosoof Jurriën Hamer: ‘De kunst is om een ander het geluk te gunnen’ . De krant plaatste dit artikel, een interview met Hamer, omdat hij schrijver is van het boek Waarom schurken pech hebben en helden geluk . Het boek gaat over de vrije wil. Hamer vindt dat de vrije wil veel te belangrijk gemaakt wordt. Wikipedia omschrijft de vrije wil als volgt: “De vrije wil wordt meestal gedefinieerd als het vermogen van rationeel handelende personen om controle uit te oefenen over eigen daden en beslissingen.” Wij lezen daar dat er in het ‘debat’ over de vrije wil twee uitgesproken tegengestelde posities te onderkennen zijn: Enerzijds de positie die “betoogt dat de vrije wil (keuzevrijheid) een essentieel onderdeel vormt van het leven van het menselijk individu”; En anderzijds de positie die stelt “dat de individuele vrije wil niet bestaat”. Volgens deze omschrijving veronderstelt de vrije wil rationeel...

Vraagstelling Ik vraag ik mij af: is er een verband of relatie tussen menselijke, psychosociale groei en geestelijke of geloofsgroei en zo ja, welke? Anders gezegd: tussen menselijke bevrijding/vrijheid en geestelijke, spirituele bevrijding of vrijheid? Tussen het fysieke leven en het geestelijke of spirituele leven? Tussen het natuurlijke (horizontale) leven en het bovennatuurlijke (verticale) leven? Aanleiding De aanleiding om uit te komen bij deze vragen is de volgende. Ik ben christen. Daarnaast verdiep ik mij nu zo’n 6 jaar in het contextuele gedachtegoed van Nagy . Het christelijk geloof geeft mij vooral een geestelijke, spirituele kijk op het leven. Nagy een menselijke, psychosociale kijk. Beide ervaar ik als fundamenteel. In die context is bovengenoemde vraag(stelling) ontstaan. De vraag dus of er samenhang is tussen beide perspectieven en zo ja welke? Doel christelijk geloof Het doel of in ieder geval een belangrijk thema in het christelijke geloof is vrijheid . Ik schreef...

Ik las afgelopen weekend in het Nederlands Dagblad het artikel Er is een revolutie van liefde nodig . Een artikel geschreven door Samuel Lee vanwege zijn afscheid als Theoloog des Vaderlands. ‘In een open brief blikt hij terug op acht thema’s die hem het afgelopen jaar bezighielden.’ De brief is ook gepubliceerd op zijn website . Eén van de thema’s is vrijheid . Hij schrijft: ‘Maar wat is vrijheid eigenlijk en wat doen we ermee? Vrijheid is niet: alles kunnen doen of zeggen wat je maar wilt. Vrijheid begint altijd met afspraken maken met God, met jezelf en je medemens, over hoe je samenleeft met elkaar binnen bepaalde grenzen. Die afspraken houden in dat je elkaar respecteert en hooghoudt. Mens-zijn houdt in: je mag alles, maar er is een grens.’ (…) ‘Zonde is dus het schenden van de vrijheid. Het verbreekt je harmonie met God, met jezelf en je medemens.’ Lee schrijft dus over begrensde vrijheid .   Samuel Lee noemt vervolgens een preek die Jezus hield (Lucas 4 : 16 – 19). ‘Jezus z...

Wat Loonstra schrijft over twee op elkaar botsende denkstructuren doet mij denken aan Edith Eger en haar boek Het geschenk . Zij schrijft in haar boek het volgende: ‘Onze manier van denken veranderen, verandert niet alleen onze relatie, maar ook onze opvattingen, de manier waarop we de wereld zien en ervaren.’ Misschien mag ik het zo met andere woorden zeggen: Door onze manier van denken (=denkwijze) te veranderen, verandert ons mensbeeld en ons wereldbeeld. Maar hoe moeten we onze manier van denken veranderen? Eger schrijft hierover in het hoofdstuk over de gevangenis van starheid . Wij kunnen ons denkwijze veranderen door in onze kracht te gaan staan. Door sterker te worden: je leven in eigen hand te nemen. Door omstandigheden niet te benaderen met starheid maar met flexibiliteit. En ‘flexibiliteit is kracht’ volgens Eger. Door te ontdekken (je bewust te worden) dat de waarheid en de wereld veelal complexer is dan oorspronkelijk gedacht. Die bewustwording verandert je denkwijze. En ...

Naast de twee in mijn vorige blog genoemde thema’s (kiezen en vrijheid) is er nog een derde thema in het boek Het geschenk (Edith Eger) te ontdekken: jezelf of anders gezegd je Zelf . Dit blijkt al direct uit de inleiding. Daar schrijft Eger over drie wegwijzers die je op weg helpen op je reis naar vrijheid. Één van die drie wegwijzers is jezelf: ‘Het draait erom dat jij een echte versie van jezelf wordt; (…).’ ‘De uiteindelijke sleutel tot vrijheid is dat je blijft werken aan wie je echt bent.’ Maar ook op tal van andere plaatsen in het boek vind je dit derde thema terug.   Vooral dit derde thema ( je Zelf ) doet mij denken aan het begrip zijnsloyaliteit zoals Nagy dat gebruikt in zijn contextuele theorie. Zijnsloyaliteit is verbonden met de contextuele begrippen zelfvalidatie en zelfafbakening . Zijnsloyaliteit is m.i. een veel ‘rijker’ begrip dan autonomie.   In Tussen mensen (Nuyts & Sels) worden beide begrippen uitgelegd: zelfvalidatie beschrijft het proce...

Ik las ergens deze omschrijving van het begrip autonomie : ‘Autonomie betekent dat mensen zelfstandig keuzes kunnen maken en zelf de vrijheid hebben hun leven in te richten zoals zij dat willen.’ Dat deed mij beseffen hoe zeer Het geschenk van Edith Eger over autonomie gaat. Het woord autonomie vind je niet terug in het boek. Daar waar autonomie voor staat wel. Kiezen en vrijheid zijn belangrijke thema’s in het genoemde boek.   Niet zo verwonderlijk omdat Eger over haar therapeutische aanpak o.a. het volgende in het boek zegt: ‘Ik (AG: Eger) noem het keuze therapie, omdat vrijheid in wezen betekent dat je kunt kiezen . Hoewel lijden onvermijdelijk en universeel is, kunnen we altijd kiezen hoe we erop reageren. Ik probeer bij mijn cliënten de kracht om te kiezen te benadrukken en te benutten, zodat dat leidt tot een positieve verandering in hun leven.’ Het lezen van Het geschenk maakt mij duidelijk hoe veelomvattend en radicaal autonomie is. Hieronder een aantal citat...

Eger schrijft in haar boek Het geschenk over haar cliënt Joy. Die had ‘jaren na haar scheiding vastgezeten in de gevangenis van starheid’. ‘Ze zat vast in een denkwijze van tegenstellingen: goed/slecht, juist/verkeer, slachtoffer/dader.’ Dit raakte mij omdat het mij doet denken aan wat ik eerder schreef over de paradox en over scheidingsdenken en samenhangdenken (Philip Troost).   Eger schrijft verder: ‘Omdat ze alles in zulke sterke en absolute termen zag, stond er altijd veel op het spel: alles of niets, leven of dood; er zat niets tussenin. Dit zorgde ervoor dat elke ruzie, zelfs een klein meningsverschil, gevaarlijk aanvoelde. Omdat er in haar denkwijze geen ruimte was voor nuance of complexiteit, kon Joy het niet verdragen als iemand het met haar oneens was.’ 'Ze hadden net zo goed naar me kunnen wijzen en zeggen: "Je bent dik, je bent lelijk, je bent waardeloos", zei ze.'  Daarmee raakt een meningsverschil aan de identiteit van iemand die in de gevangenis v...

Edith Eger dankt haar bekendheid vooral aan haar boek De keuze . Nu is haar tweede boek verschenen: het geschenk . Het boek kreeg als ondertitel  12 lessen die je leven kunnen redden mee. Volgens Eger hebben veel mensen haar gevraagd om ‘een praktische handleiding’ over hoe zij haar leven heeft aangepast en hoe zij is genezen. En wat Eger als therapeut met haar cliënten heeft gedaan. ‘ Het geschenk is die handleiding.’   Eger schrijft over haar boek: ik heb ‘in mijn werk ontdekt dat er een aantal veelvoorkomende mentale gevangenissen zijn die bijdragen aan ons lijden. Dit boek is een praktische handleiding om vast te stellen wat die mentale gevangenissen zijn en welke middelen we nodig hebben om onszelf eruit te bevrijden’. Ze beschrijft in 12 hoofdstukken de volgende gevangenissen: de gevangenis van de slachtofferrol; vermijding (van gevoelens); verwaarlozing (van jezelf); geheimen; schuld en schaamte; onverwerkt verdriet; starheid; wrok; verlammende angst; veroordelen; h...

Inleiding Ik schreef al eerder over een interview met Edith Eger in de Volkskrant. Het interview levert mij veel stof tot nadenken aan of vraagt naar mijn aandacht. Één van die ‘triggers’ is de volgende vraag/opmerking en antwoord (van Edith). “ Uw zus Magda viel in Auschwitz van haar geloof .” Edith antwoord dan: “‘Ik (AG: Magda) kan niet geloven in een God die dit allemaal laat gebeuren’, zei ze.” Edith ziet dat anders, viel niet van haar geloof: “Ik voelde dat God daar bij me was. Het is niet God die mijn ouders en zo veel anderen heeft vermoord, hè, het waren mensen. Voor mij is God liefde.” Bijzonder! Twee zussen allebei opgegroeid in hetzelfde gezin van herkomst, allebei de gruwelijkheden van Auschwitz meegemaakt en overleeft. De ene (Magda) zegt haar geloof in God vaarwel naar aanleiding van haar ervaringen in Auschwitz en de ander blijft geloven in haar God en zegt over Hem ondanks Auschwitz: God is liefde. De stilte van God – Reinier Sonneveld Ook Reinier Sonneveld bes...

Inleiding Ik schreef al eerder over een interview met Edith Eger in de Volkskrant. Het interview levert mij veel stof tot nadenken op of vraagt mijn aandacht. Één van die ‘triggers’ is de volgende vraag/opmerking en antwoord (van Edith). “ Uw zus Magda viel in Auschwitz van haar geloof .” Edith antwoord dan: “‘Ik (AG: Magda) kan niet geloven in een God die dit allemaal laat gebeuren’, zei ze.” Edith ziet dat anders, viel niet van haar geloof: “Ik voelde dat God daar bij me was. Het is niet God die mijn ouders en zo veel anderen heeft vermoord, hè, het waren mensen. Voor mij is God liefde.” Bijzonder! Twee zussen allebei opgegroeid in hetzelfde gezin van herkomst, allebei de gruwelijkheden van Auschwitz meegemaakt en overleeft. De ene (Magda) zegt haar geloof in God vaarwel naar aanleiding van haar ervaringen in Auschwitz. De ander blijft geloven in haar God en zegt over Hem ondanks Auschwitz: God is liefde. Niet zonder hoop - Tomáš Halík Ook Halík staat in zijn boek Niet zonder...

Inleiding Ik schreef al eerder over een  interview met Edith Eger in de Volkskrant. Het interview levert mij veel stof tot nadenken op of vraagt mijn aandacht. Één van die ‘triggers’ is de volgende vraag/opmerking en antwoord (van Edith). “ Uw zus Magda viel in Auschwitz van haar geloof .” Edith antwoord dan: “‘Ik (AG: Magda) kan niet geloven in een God die dit allemaal laat gebeuren’, zei ze.” Edith ziet dat anders, viel niet van haar geloof: “Ik voelde dat God daar bij me was. Het is niet God die mijn ouders en zo veel anderen heeft vermoord, hè, het waren mensen. Voor mij is God liefde.” Bijzonder! Twee zussen allebei opgegroeid in hetzelfde gezin van herkomst, allebei de gruwelijkheden van Auschwitz meegemaakt en overleeft. De ene (Magda) zegt haar geloof in God vaarwel naar aanleiding van haar ervaringen in Auschwitz. De ander blijft geloven in haar God en zegt over Hem ondanks Auschwitz: God is liefde. In alle Redelijkheid – Tim Keller Het door Magda gebruikte argum...

In mijn blog Autonomie en zelfacceptatie bij Edith Eger schreef ik deze zinnen:  Eger heeft sindsdien een ontwikkeling doorgemaakt. Naast het besef en het begrijpen van elk moment is een keuze zegt ze in het interview: “Dankzij mijn beroep heb ik geleerd om totale liefde en acceptatie te bieden aan mijn patiënten. Daardoor begreep ik ook dat dat (AG: liefde en acceptatie) voor mijzelf belangrijk was en heb ik mijn perfectionisme (AG: Eger koppelt haar zelfacceptatie aan perfectionisme) kunnen loslaten.”   Eger legt een verband tussen zelfacceptatie en perfectionisme. Door te groeien in zelfacceptatie heeft ze perfectionisme kunnen loslaten. Dat verband vind je ook terug bij Brené Brown (o.a.) in haar boeken de moed van imperfectie en de kracht van kwetsbaarheid . Ze schrijft: “(…) waar perfectionisme heerst, ligt schaamte altijd op de loer. Schaamte ligt in wezen aan perfectionisme ten grondslag.” En: “Perfectionisme is juist een vorm van schaamte. Wie worstelt met per...

Ik noemde in mijn vorige blog een voorbeeld uit een interview met Edith Eger waaruit blijkt dat het hebben van een keuze voor Eger niet slechts theorie is, maar uitkomt in haar woorden en daden. Ik vind het een schitterend voorbeeld van autonomie (in psychologische zin) of zijnsloyaliteit (contextuele theorie van Nagy). Kiezen, het maken van keuzes, is een belangrijke eigenschap van een autonoom mens. Wat is Eger een autonoom persoon! Mijn constatering lijkt in schril contrast te staan met wat Eger in het interview zegt: “Zelfacceptatie was het moeilijkste onderdeel van de genezing voor mij, en ik worstel er nog steeds mee.” Zelfacceptatie is volgens Brené Brown (de kracht van kwetsbaarheid, p.132) de bereidheid om mild te zijn voor onszelf en om onze fouten of tekortkomingen te omarmen. “De bereidheid om net zo tegen onszelf te praten als tegen iemand op wie we gesteld zijn.” Dat zelfacceptatie moeilijk was , vind je ook terug in het interview: “‘Ik was destijds zo geobsedeerd met h...

Ik schreef over de levensveranderende boodschap van Edith Eger: “Alles kan van iemand worden afgenomen behalve één ding, de laatste van de menselijke vrijheden, en dat is dat iemand in alle gegeven omstandigheden kan kiezen welke houding hij aanneemt. Elk moment is een keuze.” Een inzicht dat zij o.a. via het lezen van een boek van Viktor Frankl had opgedaan. Het mooie is dat in het in mijn vorige blog genoemde interview ook een situatie is beschreven waaruit de betekenis van deze boodschap duidelijk wordt. In het interview lezen wij dit: “Uiterlijk was belangrijk binnen het gezin Elefánt, en jongste dochter Edie werd geregeld op onverbloemde wijze duidelijk gemaakt dat zij wat dat betreft niet vooraan had gestaan. ‘Ik ben blij dat je hersens hebt, want van je uiterlijk moet je het niet hebben’, zei haar moeder dan. En haar zussen maakten een liedje: ‘Je bent zo lelijk, je bent zo nietig, je zult nooit een man vinden.’” De interviewster zegt daarover: “U schrijft met zo veel ...

Laatst las ik in de Volkskrant een interview met Edith Eger. Het interview kreeg de titel De ballerina van Auschwitz mee. In het interview komt o.a. haar boek De Keuze – leven in vrijheid aan de orde. Een boek met een levensveranderende boodschap. Dat ‘levensveranderende’ vind je ook weer terug in het interview. Ik vroeg mij bij het lezen van het interview af: zullen alle lezers de levensveranderende boodschap begrijpen? Wat is volgens Eger nu de boodschap die haar leven veranderde? “Ik had een nazi in mezelf gecreëerd. Ik was mijn eigen gevangenbewaarder geworden door tegen mezelf te zeggen: het maakt niet uit wat je doet, je zult nooit goed genoeg zijn.” En toen las ze het boek De zin van het bestaan van Viktor Frankl en Frankl deed haar beseffen (bewustworden): “Alles kan van iemand worden afgenomen behalve één ding, de laatste van de menselijke vrijheden, en dat is dat iemand in alle gegeven omstandigheden kan kiezen welke houding hij aanneemt. Elk moment is een k...

Edith Eva Eger (Edie) schreef het indrukwekkende boek De Keuze met als ondertitel Leven in vrijheid. Ze overleefde de Holocaust, emigreerde na de Tweede Wereldoorlog naar Amerika en werd daar psycholoog. In haar boek ‘vervlecht dr. Eger de verhalen over de transformaties van haar patiënten met haar eigen onvergetelijke verhalen over het overleven van Auschwitz.’ Ze schrijft over de hel en de ellende die zij en andere overlevenden moesten verduren tijdens en na de oorlog. Haar ‘doel is ons te helpen met het ontsnappen aan de gevangenis van onze eigen gedachten. Ieder van ons zit op een bepaalde manier geestelijk gevangen, en het is Eger missie om ons te doen beseffen dat we naast het feit dat we kunnen optreden als onze eigen gevangenisbewaarders, ook onze eigen bevrijders kunnen zijn.’ Haar boek is opgedeeld in vier delen: Deel I – Gevangenis : verhaalt over het leven van de familie Eger (vader, moeder en drie dochters) in de aanloop naar de internering in Auschwitz. Haar vade...