Gevangenis van starheid

Eger schrijft in haar boek Het geschenk over haar cliënt Joy. Die had ‘jaren na haar scheiding vastgezeten in de gevangenis van starheid’. ‘Ze zat vast in een denkwijze van tegenstellingen: goed/slecht, juist/verkeer, slachtoffer/dader.’ Dit raakte mij omdat het mij doet denken aan wat ik eerder schreef over de paradox en over scheidingsdenken en samenhangdenken (Philip Troost). 

Eger schrijft verder: ‘Omdat ze alles in zulke sterke en absolute termen zag, stond er altijd veel op het spel: alles of niets, leven of dood; er zat niets tussenin. Dit zorgde ervoor dat elke ruzie, zelfs een klein meningsverschil, gevaarlijk aanvoelde. Omdat er in haar denkwijze geen ruimte was voor nuance of complexiteit, kon Joy het niet verdragen als iemand het met haar oneens was.’ 'Ze hadden net zo goed naar me kunnen wijzen en zeggen: "Je bent dik, je bent lelijk, je bent waardeloos", zei ze.' 

Daarmee raakt een meningsverschil aan de identiteit van iemand die in de gevangenis van starheid zit. Ruimte voor nuance of complexiteit: ook hier schreef ik al eerder over in mijn blog Denk niet wit, denk niet zwart, denk niet zwart-wit…. en in de blog Belang van paradoxen. 

Iemand die gevangen zit in de mentale gevangenis van starheid kan herkend worden aan een denkwijze van tegenstellingen. Aan het zien of spreken in sterke en absolute termen. Aan het ontbreken van ruimte voor nuance of complexiteit. Aan het verslaafd zijn om altijd het laatste woord te hebben. Aan een drang om te moeten bewijzen gelijk te hebben: mijn waarheid is dé (enige) waarheid. Aan de behoefte om jezelf te verdedigen.