Een mismatch door andere denkstructuren

Op de blog van Bert Loonstra is te lezen hoe hij een discussie heeft met C.P. de Boer. Nu gaat het mij hier niet om de inhoud van deze discussie maar om de conclusie die Loonstra aan het eind van zijn laatste van de drie blogs trekt: “Want of iets duidelijk overkomt, heeft niet alleen te maken met helder formuleren, het heeft er ook mee te  maken of de ontvanger in staat is de denkstructuur van de spreker te begrijpen. Het probleem met dit soort discussies is, dat twee denkstructuren op elkaar botsen, en dat de een de woorden van de ander opvat binnen de kaders van zijn eigen denkstructuur.“ 

Loonstra geeft vervolgens één, versimpeld, voorbeeld van wat er gebeurt. “Iemands denken (A) wordt bijvoorbeeld sterk bepaald door een ‘als – dan’ structuur, maar die van een ander (B) door een ‘enerzijds – anderzijds’ structuur.” Anders gezegd: Loonstra kijkt op metaniveau naar de discussie en geeft aan dat het op dat niveau mis gaat. De mismatch op dit meta- of onderliggende niveau leidt tot een andere interpretatie door De Boer. 

Daarmee geeft Loonstra woorden aan wat ik zelf ook herken: meningsverschillen worden niet altijd veroorzaakt door een inhoudelijk verschil van mening. De wegen gaan dan uit elkaar op metaniveau (oorzaak) en daardoor ontstaat er een inhoudelijk meningsverschil (gevolg). Het inhoudelijke verschil is dan meer een symptoom van een onderliggend verschil (op metaniveau). Het mag duidelijk zijn, dat de gevolgen van zo’n ‘mismatch’ op metaniveau groot kunnen zijn.