Arjan's blog

Jos Douma schreef een vijftal blogs over ‘ Hoe word ik vriendelijker? ’. Het is vooral zijn inleiding die mij tot nadenken aanzet. “ Naar een preek luisteren die gaat over vriendelijkheid heeft nog niet direct als effect dat je ook vriendelijker wordt. ” Het horen van een preek over de ´vrucht van de Geest´ betekent niet per definitie dat er vervolgens daadwerkelijk ´een leerproces c.q. veranderingsproces´ op gang komt bij de luisteraars. Dat lijkt een open deur. Je hoeft de Bijbel maar open te slaan om allerlei voorbeelden te vinden. Jezus preekte wat af, maar bij (een deel van) de luisteraars kwam er geen veranderingsproces op gang. Ook de gelijkenis van de zaaier ( Matteüs 13 ) gaat over hoorders (luisteraars) die wel onder het gehoor zitten, maar niet veranderen. Blijkbaar kan een predikant zich het vuur uit zijn sloffen preken terwijl het geen of weinig effect heeft. Er is meer nodig dan alleen een voluit Bijbelse preek. Voor mij is dat al een belangrijke constatering. Temeer ...

Aad Kamsteeg houdt in zijn boek de kerk ook een spiegel voor. Zeker in het tweede deel (vijf pijlers onder een gezonde gemeente in de 21e eeuw), maar ook al in het eerste deel. Het eerste deel is als het ware een aanzet voor deel twee van zijn boek. Zo schrijft Aad in het eerste deel: “De vrijgemaakte kerken die ik liefheb, waren allerminst vrij van wetticisme en lopen ook in de 21e eeuw nog steeds dat gevaar. Bij mij wint de overtuiging veld dat veel persoonlijke en kerkelijke scheefgroei ten diepste te verklaren is uit onvoldoende besef van genade.” Aad houdt de kerk een spiegel voor als hij de negen kernwaarden van de Redeemer Presbyterian Church beschrijft. Kernwaarden die gericht zijn op vernieuwing van hart, kerk en stad. Hij doet ons verslag van zijn gesprek met John Miller over hoe een introverte kerk missionair kan worden. Hij geeft in zijn boek Jerram Barrs het woord en deze werkt de stelling ‘juist je sterke punten zijn ook je zwakke punten’ uit richting de gereformeerde t...

In het ND van zaterdag 19 juni staat een column van Gerard de Korte: ‘Oecumene van het hart’. Hij schrijft in zijn column over een dialoog “over de snelle veranderingen in kerk en samenleving”. En over het worstelen met de vraag “hoe wij de rijkdom van Schrift en traditie kunnen doorgeven aan de nieuwe generaties”. Vervolgens schrijft hij het volgende: “In dat kader is het ontzettend belangrijk te laten zien dat de verbondenheid met Christus ook werkelijk het verschil maakt. Het is eigenlijk de vraag naar levensheiliging, naar werkelijk christelijk leven. Zien mensen nog aan onze wijze van leven dat wij van Christus zijn? Alleen als wij als christenen in daad en woord de relevantie van ons geloof in beeld brengen, zullen nieuwe mensen met ons mee willen gaan doen.” Ook Troost schrijft in ‘Spiritualiteit van ontvankelijkheid’ over dit onderwerp. Over het laten zien van een verbondenheid met Christus. Over levensheiliging . Over de relevantie van het geloof in beeld brengen. Hij ze...

In mijn blog ‘ Kerk: pas je aan of confronteer ’ ging het om de vraagstelling: moeten we in de kerk de mens naar de mond praten of de confrontatie aangaan? Tomlin staat in zijn boek ‘Geestelijk fit’ bij eenzelfde soort vraag stil: “Moet de kerk de mensen dus geven wat ze willen, of hen laten willen wat ze (AG: de kerk) te geven heeft?” Tomlin behandelt deze vraag vanuit een bepalend kenmerk van de cultuur waarin de kerk vandaag leeft: het consumentisme. “Is het mogelijk dat kerk trouw blijft aan zichzelf en iets aanbiedt wat waardevol is voor de consumenten van de hedendaagse westerse samenlevingen?” Of anders gezegd: kan de kerk tegemoetkomen aan de behoeftes en verlangens van mensen en trouw blijven aan zichzelf? Tomlin legt uit dat “hoewel er gevaren schuilen in een consumentistische mindset , er ten diepste geen tegenstelling bestaat tussen tegemoetkomen aan behoeftes en de waarheid van het evangelie.” “De truc is te onderscheiden tussen ontregelde, zondige verlangens en gescha...

In het ND van zaterdag 29 mei las ik het artikel ‘Botsen over de actuele preek’. In dit artikel wordt verslag gedaan van een spreekbeurt van Prof. Bram van de Beek voor zo’n zeventig predikanten van de Gereformeerde Bond. Volgens het artikel ging de spreekbeurt kort gezegd over: “pas je als kerk niet aan, maar confronteer.” Anders gezegd: “De mens naar de mond praten of de confrontatie aangaan – dat is de keuze op de kansel.” Is die keuze werkelijk zo ‘eenvoudig’? Het artikel vertelt dat Van de Beek nogal wat tegengas kreeg van de hoorders. Zou het dan toch wat ingewikkelder, genuanceerder liggen? Als ik Tim Keller goed begrijp, past hij een andere aanpak toe. Keller zegt ergens in een interview dit: “Contextualisering is die dingen uit het christelijk geloof kiezen die goed aansluiten bij je cultuur en dat brengen op een manier die mensen raakt. Je begint met dingen die mensen graag willen horen (…).” Hij praat de mensen in eerste instantie als het ware naar de mond. Keller vervo...

Ik het ND las ik de afgelopen twee weken een viertal artikelen over autisme bij theologen. O.a. het artikel ‘ Theoloog met asperger: geen probleem ’. In dit artikel wordt m.i. een belangrijke opmerking gemaakt. “Het is ronduit gevaarlijk mensen met stoornissen in een verdacht hokje te stoppen. Dit gaat in tegen het belijden dat alle mensen naar Gods beeld geschapen zijn, allen gezondigd hebben en allen onder de gevolgen van de zonde lijden. Daarin zijn geen categorieën van meer of minder, slechter of beter.” Het is denk ik goed om dit vast te houden. Het artikel stelt verder dat theologen met stoornissen in het autismespectrum (en andere stoornissen) zeker wel goede theologen kunnen zijn. De schrijvers zien een rol weggelegd voor ouderlingen en kerkelijke vergaderingen om desnoods corrigerend op te treden richting hun geestelijke leiders. Ze geven ook aan dat deze corrigerende functie zeker niet gemakkelijk is en soms zelfs haast niet (meer) is in te vullen. Het artikel eindigt verv...

In het ND van zaterdag 1 mei schrijft George Harinck een column met de titel ‘Een preek over jouw wereld’. George vertelt in zijn column dat als hij in de buurt van New York is, hij de Redeemer Church bezoekt om Tim Keller te horen preken. Hij vertelt ook dat hij zich in al die jaren vaak heeft afgevraagd: “wat trekt mij daar zo aan?” Hij noemt vervolgens drie dingen. 1) Tim Keller “preekt als een causeur”. Een causeur is een conferencier, een redenaar met humor. George noemt in dit verband Toon Hermans. George tekent hierbij aan, dat je hiervoor talent moet hebben. Dat heb je of heb niet. 2) Tim Keller komt snel ter zake. Zo snel mogelijk naar de preek. 3) Tim Keller heeft het over mijn wereld. George noemt dit laatste punt als het belangrijkste van de drie. Welke films draaien er, naar welke muziek wordt er geluisterd, wat bespreken mensen als ze onder elkaar zijn? Niet om er tegen te waarschuwen of om een recensie te geven, “maar om te laten zien waar de cultuur bij ons aan appe...

“Belangrijk kenmerk van leven in het nieuwe verbond is dat de wet in je hart wordt geschreven.” Dat betekent o.m. dat Hij je ‘wil’ verandert. “God zelf zorgt er voor dat mensen in het nieuwe verbond Hem willen dienen. Dat mag je dan ook best laten doorklinken.” Het gaat om de navolging van Jezus, het geleid en vervuld zijn door de Geest. “Als God de wet in het hart schrijft, valt er meer te zeggen dan ‘moeten’!” Sieds de Jong denk dan met name aan willen . “Je wilt God dienen. Daar zorgt God zelf voor. Als het gaat om het dienen van God en het leven naar zijn wet kunnen en mogen we niet volstaan met ‘moeten’ maar moeten meer toonsoorten klinken.” In dit verband noemt De Jong o.a. de volgende Bijbelteksten: Rom. 8 : 5 , Gal. 5 : 16 en 1 Petr. 4 : 2 . Nadenken, bidden, in de Bijbel lezen over vervult worden met de Geest en het belemmeren van het werk van de Geest past m.i. bij het nieuwe verbond. Hameren op de regels van de wet is typisch iets wat vooral past bij het oude verbond. Het o...

De predikant Sieds de Jong schreef over het oude en nieuwe verbond. [1] Hij zegt daar o.a. het volgende over: “Gereformeerden zijn er altijd als de kippen bij om de eenheid van het oude en nieuwe verbond te benadrukken. En terecht. Maar dat neemt niet weg dat er óók verschil is. Ik heb het idee dat dáár onder gereformeerden wat minder oog voor is.” Ik denk dat De Jong daarin gelijk heeft. Er wordt (te) weinig vanuit het nieuwe verbond gepreekt en gesproken. Anders gezegd, preken krijgen te veel een oudtestamentische ( oude verbond) lading mee. Doen wij onszelf daar niet heel erg te kort mee? De Jong schreef dat de Bijbel over het verschil tussen het oude en nieuwe verbond niet vaag of onduidelijk is. “Paulus karakteriseert zijn werk (…) als ‘een nieuw verbond dienen’. Dit wordt door hem uitgelegd met: ‘ niet het verbond met een geschreven wet, maar dat van zijn Geest’. ( 2 Kor. 3 : 6 ). Ook de schrijver van de Hebreeënbrief maakt een duidelijk onderscheid: Hij heeft het over Je...

Aandacht voor gevoel en beleving in eredienst Hiervoor zei ik het al, Gunnink vraagt zich in ‘Thuis in Gods huis’ af en hij vraagt het op die manier ook aan ons: “Hoe komt het, dat heel wat volwassenen en nog meer jongeren vertrekken naar gemeenten waar de beleving meer de ruimte krijgt? Is dat niet gewoon, omdat we te weinig de emotie een plaats durven geven?” De vraag is des te indringender als we bedenken dat eredienst en prediking die de geheimen van het hart bereiken, die verder gaan dan het verstandelijke en rationele, dat die eredienst en prediking als het ware een bovennatuurlijk kenmerk hebben. [1] Ze brengen het gevoel van de aanwezigheid van God. Gevoel en beleving zijn belangrijk om de blijde boodschap te laten landen in de harten van mensen en om de aanwezigheid van God te ervaren. Alleen het (verstandelijk) weten dat God aanwezig is, is niet genoeg. Is dat ook niet wat De Bruijne zei tijdens zijn inauguratie als hoogleraar? Verstand en wil hebben gevoel nodig. Kennis zon...

Eredienst is Woordverkondiging Een bekend argument tegen geloofsgetuigenissen in de eredienst is, dat het Woord centraal moet staan. De eredienst is vooral Woordverkondiging en God staat dan centraal. Bij een geloofsgetuigenis zou een mens in het middelpunt van de belangstelling gezet worden. Maar is dat wel zo? Emeritushoogleraar dr. W. Verboom zegt ergens over de eredienst, dat „God naar ons toe komt, en wij antwoord geven. Dit laatste gebeurt traditioneel door een lied, gebed en collecte.” Maar waarom geen getuigenis? Als het gedoseerd plaatsvindt, en geredigeerd wordt door de kerkenraad kan het heel goed zijn als bijvoorbeeld iemand bij een belijdenisdienst getuigenis geeft van Gods daden in zijn leven. Ook dat is een antwoord, een reactie op het spreken van God. Geloofsgetuigenis tot eer van God Het moet natuurlijk ook niet zo zijn, dat bij een geloofsgetuigenis een mens in het middelpunt van de belangstelling gezet wordt. Een geloofsgetuigenis moet tot eer van God zijn. Als een g...

Zoals gezegd startte onze gemeente met het gemeenteproject ‘Thuis in Gods huis’. Dag 6 uit het boekje gaat over de kerkdienst. “Zie Christus in het midden staan, dan ben je beter voorgesorteerd om een kerkdienst te beleven zoals God die bedoelt.” In de eredienst trekt Christus je bij je in-je-zelf-gekeerdheid vandaan naar zijn confronterende liefde. Het thema van dag 6 (eredienst, prediking) houdt mij bezig. Broers en zussen uit onze gemeente gaan met een zeker regelmatig naar andere erediensten en verzuimen daarmee hun eigen kerkdiensten. Ik weet wel, dat ook in die andere erediensten het heel goed mogelijk is dat ze voluit het Evangelie horen. Maar ik (en anderen) mis ze op dat moment wel in de zin van dat onderlinge verbondenheid dan niet handen en voeten gegeven kan worden. Broers en zussen hebben dit ‘geestelijk bijtanken’ blijkbaar nodig, omdat ze iets missen in de prediking in onze gemeente. Het zijn broers en zussen die hongeren naar de rijkdom van het Evangelie en de liefde va...

Afgelopen zondag hoorde ik een preek waarin wel vijftig keer het woord ‘zondaar’ voorkwam. Vijftig keer het woord ‘zondaar’ horen in een tijdsbestek van twintig minuten. Hoe komen mensen na zo’n preek de kerk uit? Waarschijnlijk als zondaar. Als je zou vragen: Wie ben je (identiteit)? Dan zou het antwoord zijn: Ik ben zondaar! Nu is er veel meer in de preek gezegd en het tekstgedeelte was ook Marcus 2 : 13 – 17 en de Heidelbergse Catechismus (vooral) vraag en antwoord 81. Daarin gaat het o.a. over zondigen en over zondaars. Maar toch. Ds. Bas Luiten heeft in dit verband ooit het volgende geschreven: ‘Hoeveel mensen zeggen dat: ik ben niets in Gods ogen? Mijn denkkader is, dat God mij aanziet in Jezus Christus, die mij door zijn Geest deel geeft aan zijn weldaden. Dat is kort gezegd, maar omvat alles. Zo kijk ik ook naar de gemeente: zij is de bruid van Christus, op de meest innige wijze met Hem verbonden. In dat kader probeer ik alles ter sprake te brengen wat te maken heeft met gebro...

Ik vind het altijd bijzonder om een interview te lezen, waarin een persoon als het ware een kijkje geeft in zijn of haar leven. In dit geval gaat het over het interview met Tim Keller (ND 27 december 2008: De publieke theologie van Tim Keller ) en met Frits de Lange (ND 2 januari 2009: Bootjevaren met Frits de Lange ). Beide staan stil bij het doorvertalen van het evangelie naar de hoorder. Dat maakt het extra boeiend. Twee willekeurige personen, vele kilometers van elkaar verwijderd, vragen aandacht voor hetzelfde onderwerp. De Lange zegt het zo: “Niet ik, maar Christus leeft in mij, zoals Paulus zegt, of met Calvijn: wij zijn niet van onszelf. Dat zijn allemaal woorden die ik niet kan missen, maar het is traditionele geloofstaal, waarmee ik slechts verstaanbaar ben in de kerk. Ik wil publieke theologie bedrijven. Veel mensen zijn de band met de traditie kwijt. Ik wil de weggetjes daarnaartoe weer toegankelijk maken, met hen zoeken naar bronnen van zingeving en inspiratie.” Verderop...

In het ND van 27 december 2008 is een interview geplaatst met ‘kerkplanter’ en predikant Tim Keller: De publieke theologie van Tim Keller . In het interview kun je kennis maken met de persoon Tim Keller. Ook vestigt Tim Keller in het interview de aandacht op een aantal m.i. belangrijke zaken. Betekenis van het evangelie voor nu In mijn blog over Een kerk die prikkelt en ‘in Christus zijn’ haalde ik Hans Burger aan: “De betekenis van het evangelie voor het heden krijgt niet voldoende aandacht in de vrijgemaakte traditie.” Tim Keller doet zo’n soortgelijke uitspraak in het interview: “Hij (AG: Richard Lovelace) leerde ons dat de opwekkingen plaatsvonden toen predikers mensen tot het inzicht brachten, dat het grootste deel van hun leven zelfrechtvaardiging was. Veel christenen aanvaarden wel dat ze gered zijn door genade en niet door werken, maar weten niet hoe het uitwerkt in hun leven . Op het moment dat christenen er echter achter komen wat de gevolgen zijn van het nieuwe leven, is d...

Ook een ander artikel in het ND van afgelopen zaterdag gaat over spiritualiteit: ‘ Laat kerk aansluiten bij spirituele zoeker ’. In dit artikel gaat het o.a. over de waarde van spiritualiteit die samen beleefd wordt en dus niet alleen als individu. “Deze saamhorigheid kon de kerk in het verleden nog bieden. Die kerk, die eeuwenlang dé plek was om naar toe te gaan voor religieuze en spirituele Europeanen, kan blijkbaar in haar huidige vorm de hedendaagse spirituele omnivoren die meer en meer zoeken naar saamhorigheid, niet boeien of bereiken.” Dat is raar! Er wordt massaal gezocht naar spiritualiteit en de kerk als meest voor de hand liggende vindplaats van spiritualiteit is daarbij geen “marktpartij”. Hoe komt dit? Graham Tomlin noemt in zijn boek ‘ De kerk die prikkelt ’ twee reden van deze mismatch. De eerste is dat grote delen van de christelijke theologie in strijd zijn met het postmodernisme. Als tweede en belangrijkste reden noemt hij: “het probleem dat de kerken moeten onderkenn...

Aad Kamsteeg schreef vorige week in het ND o.a. over contextualisatie: ' Met Gods ogen door je eigen wijk '. In onze kerkelijke gemeente bracht Kees Haak (universitair docent Missiologie aan de TU te Kampen) in zijn toespraak over ‘ de Derde Kerk ’ het belang van contextualisatie al eerder onder de aandacht. Kamsteeg geeft een omschrijving van het begrip contextualisatie: “Als kerk houd je rekening met de eigen aard van de cultuur waarin je woont en werkt. Je weet wat er bij je buren, collega’s en sportvrienden leeft. Je doet je best de Bijbelse boodschap te laten landen in de vragen en zekerheden, teleurstellingen en ambities, twijfels en overtuigingen van de mensen binnen en buiten je kerk.” In het artikel staat ook een heel duidelijk voorbeeld van contextualisatie. Kamsteeg vergelijkt de Redeemer Presbyterian Church (kerk waar Tim Keller voorganger is) in Manhattan met de Infinity Church in South Bronx. Twee kerkelijke gemeentes in New York, die tot hetzelfde kerkverband beh...