Het boek Vrede op aarde

Ik las het boek Vrede op aarde van Stefan Paas. Het boek kreeg de ondertitel Over heil en redding in deze tijd mee. Hieronder vind je een globale samenvatting van dit boek. Ik gebruik voor deze samenvatting vooral ‘bouwstenen’ die Paas zelf aanreikt in zijn boek.

Woord vooraf
In het woord vooraf geeft Paas aan dat het boek gaat over “‘heil en redding in deze tijd’”. “Het is een kritisch onderzoek van de manier waarop het westerse christendom heeft gesproken over het goede nieuws van God. Tegelijk is het een poging om dit goede nieuws opnieuw te verbinden met de grote vragen van onze samenleving – vragen over rechtvaardigheid, duurzaamheid en verbinding tussen mensen.” Ook schrijft hij daar dat het boek geschreven is “’van onderop’, dat wil zeggen: vanuit mijn eigen biografie en vanuit de bevindelijke geloofstraditie waarin ik ben gevormd”. “Dit is een persoonlijk boek, niet geschreven vanuit een kant-en-klare-oplossing, maar zoekend naar een verhaal waarmee ik zelf kan leven.” 

Thema boek
In de inleiding geeft Paas aan, dat het thema van dit boek is: “het ontmoeten van God als een heilzame, bevrijdende gebeurtenis’. De inleiding is vervolgens verdeeld in drie onderdelen.

(1) Eerst gaat Paas in op zijn afkomst. Daarbij doelt hij op zijn “piëtistische achtergrond”. Piëtisme staat bij Paas “voor elke vorm van christendom die de nadruk legt op het affectieve domein als de plaats waar God het individu het meest ‘aangrijpt’ en ‘beweegt’.”
(2) Vervolgens legt hij uit waarom hij in genoemd boek heeft gekozen voor een aanpak “’van onderop’”. “Heilzame, bevrijdende gebeurtenissen vinden onvermijdelijk plaats in het domein van onze ervaring.”
(3) In dit deel beantwoordt hij de vraag: “hoe kunnen we als moderne mensen spreken over God in het domein van onze ervaringen?” 

Opzet boek
In de inleiding schrijft Paas ook over de opzet van zijn boek. “Het eerste deel (hoofdstuk 1-3) gaat over de kern van de piëtistische heilsbeleving – de bekeringservaring.”

In hoofdstuk 1 geeft Paas “een schets van het piëtistische heilsdrama, als basis van de komende hoofdstukken”.
In hoofdstuk 2 gaat hij na “hoe universeel het piëtistische bekeringsdrama is”. “Dat wil zeggen: in hoeverre is het los verkrijgbaar van de christelijke cultuur waarin het opkwam? En wat zegt dat voor de kracht van de drama in onze postchristelijke cultuur?”
In hoofdstuk 3 verdedigt Paas “een ‘bevindelijker’ positie”. Hij doet dat door zich “te concentreren op onze lichamelijkheid”. 

Het tweede deel van het boek heeft betrekking op de hoofdstukken 4-6. “In de hoofdstukken 4-6 laat ik zien dat het piëtistische bekeringsdrama de neiging versterkt om ons tegenover anderen op te stellen, om hun onrecht aan te doen, en om vervreemd te zijn van de schepping.” Hij bespreekt daar “drie contexten waarin het spreken over persoonlijke verandering van Godswege weer een plaats kan krijgen, nu de christelijke beschaving geen inspirerend project meer is”. “Het gaat hier in feite om drie zoektochten naar vrede (…).” 

“Hoofdstuk 4 gaat in op de ervaring van heil in de zoektocht naar rechtvaardigheid.” Het gaat hier over “recht en verzoening in situaties van grote machtsverschillen”.
“Hoofdstuk 5 gaat over ervaring van heil in de verbinding met de medemensen.” Hier schrijft Paas over “vrede en wederzijdse relaties met medemensen”.
“Hoofdstuk 6 bespreekt de schepping.” De “harmonie met de schepping”.

“In al deze zoektochten gaat het bovendien om lichamelijk bestaan, het thema van het vorige hoofdstuk (AG: hoofdstuk 3).” 

Hoofdstuk 7 is een afsluitend hoofdstuk. “Hoofdstuk 7 trekt lijnen tussen de verschillende hoofdstukken, en presenteert een heilstheologie die opkomt uit en aansluit bij de heilservaringen die in dit boek zijn besproken.”

PS: Lees ook eens de blog van Jos Douma over het boek.