Logisch denken en herdoop

In mijn blog ‘God en logisch denken’ schreef ik naar aanleiding van het boek ‘Heel je ziel en zaligheid – Worden als Jezus’ van Dallas Willard het e.e.a. over het gezonde verstand. Over logisch denken. In deze blog pas ik dat toe op het onderwerp ‘Onttrekking na herdoop’.

Het is niet de feitelijke daad of actie die iets moreel verwerpelijk maakt, maar het motief achter de daad. Een leugen is zonde, maar kan door het motief een noodleugen blijken te zijn en is daarmee niet moreel verwerpelijk. Een moord is zonde, maar kan door het motief (en de omstandigheden) in moreel opzicht acceptabel zijn. Allerlei van dit soorten voorbeelden zijn er te noemen ook vanuit de Bijbel, de kerkelijke praktijk en vanuit de wereldse rechtspraak.

Dit geldt ook bij ‘goede’ dingen. De offerdienst ten tijde van het Oude Testament was goed, naar de wil van God. Maar als dit niet gedaan werd met het juiste motief of intentie, dan walgde God daarvan. In de kerk of in ons persoonlijk leven kunnen we allerlei goede dingen ondernemen, maar als het motief verkeerd is (niet gericht is op God), dan is het (om het heel scherp te zeggen) feitelijk afgoderij.

Kort gezegd: het motief is dus doorslaggevend en niet de daad. Dit principe zou je een Bijbels principe kunnen noemen. Het is daarom toch een kwestie van logisch denken om dit principe ook toe te passen bij een herdoop? Toch kreeg dit ‘logisch denken’ geen voet aan de grond in kerken die de regel hanteerde: herdoop (zonder berouw) = een feitelijke onttrekking aan de kerk. De daad gaf de doorslag en het motief was daarbij niet van belang. Ook het feit dat het hier om een Bijbels principe gaat, legde blijkbaar onvoldoende gewicht in de schaal.

Inmiddels heeft de Synode van Harderwijk (2011) een uitspraak gedaan. Zij gaven ‘logisch denken’ wel een plaats in hun overwegingen en besluitvorming. De synode laat het motief de doorslag geven en dus niet de daad. In de uitspraak onderscheidt de synode twee verschillende motieven. Of iemand laat zich overdopen als overgang naar een andere gemeente of iemand laat zich overdopen om andere redenen zoals ‘bevestiging van geloofsvernieuwing’. Ook zag de synode vanuit de Schrift geen reden om dit logisch denken te begrenzen of te overrulen.