De levensveranderende boodschap van Edith Eger

Laatst las ik in de Volkskrant een interview met Edith Eger. Het interview kreeg de titel De ballerina van Auschwitz mee. In het interview komt o.a. haar boek De Keuze – leven in vrijheid aan de orde. Een boek met een levensveranderende boodschap. Dat ‘levensveranderende’ vind je ook weer terug in het interview. Ik vroeg mij bij het lezen van het interview af: zullen alle lezers de levensveranderende boodschap begrijpen?

Wat is volgens Eger nu de boodschap die haar leven veranderde? “Ik had een nazi in mezelf gecreëerd. Ik was mijn eigen gevangenbewaarder geworden door tegen mezelf te zeggen: het maakt niet uit wat je doet, je zult nooit goed genoeg zijn.” En toen las ze het boek De zin van het bestaan van Viktor Frankl en Frankl deed haar beseffen (bewustworden): “Alles kan van iemand worden afgenomen behalve één ding, de laatste van de menselijke vrijheden, en dat is dat iemand in alle gegeven omstandigheden kan kiezen welke houding hij aanneemt. Elk moment is een keuze.” De omstandigheden kun je vaak niet veranderen, maar je hebt een keuze hoe je reageert op, omgaat met die omstandigheden. Deze boodschap betekende een keerpunt in het leven van Eger. In haar boek zegt ze daarover: “En eindelijk begin ik te begrijpen dat ook ik een keuze heb. Dit besef zal mijn leven veranderen (p.187).”

Zullen alle lezers de levensveranderende boodschap begrijpen? Eger had zelf ook veel tijd nodig om te komen tot dit inzicht. Zullen alle lezers het begrijpen? Ik vermoed van niet, alleen al omdat ‘je het pas gaat zien als je het door hebt’. Niet iedereen zal het levensveranderende in de boodschap van Eger door hebben. Niet iedereen kan op een bepaald moment het levensveranderende aan, toelaten in zijn leven. Begrijpen wij de impact van je hebt een keuze hoe je reageert op de omstandigheden?

Veelal onbewust kiezen wij voor het innemen van een slachtofferrol. Eger definieert een slachtoffer in haar boek als volgt: “Een goede definitie van het slachtofferschap is dat je de focus buiten jezelf legt, dat je buiten jezelf op zoek gaat naar iemand die je de schuld kunt geven voor je huidige omstandigheden of die je jouw doel, lot of waarde wilt laten bepalen (p.243).” Hoezo een keuze, die ander haalt een rot streek met mij uit of kwetst mij met wat hij tegen mij zegt?! Hoezo heb ík een keuze? Maar, je hebt echt een keuze en dus kun je je verantwoordelijkheid oppakken om anders met de omstandigheden om te gaan. Blijkbaar zelfs als die omstandigheden de verschrikkingen in een concentratiekamp waren.