Zelfacceptatie en perfectionisme

In mijn blog Autonomie en zelfacceptatie bij Edith Eger schreef ik deze zinnen: 

Eger heeft sindsdien een ontwikkeling doorgemaakt. Naast het besef en het begrijpen van elk moment is een keuze zegt ze in het interview: “Dankzij mijn beroep heb ik geleerd om totale liefde en acceptatie te bieden aan mijn patiënten. Daardoor begreep ik ook dat dat (AG: liefde en acceptatie) voor mijzelf belangrijk was en heb ik mijn perfectionisme (AG: Eger koppelt haar zelfacceptatie aan perfectionisme) kunnen loslaten.” 

Eger legt een verband tussen zelfacceptatie en perfectionisme. Door te groeien in zelfacceptatie heeft ze perfectionisme kunnen loslaten. Dat verband vind je ook terug bij Brené Brown (o.a.) in haar boeken de moed van imperfectie en de kracht van kwetsbaarheid. Ze schrijft: “(…) waar perfectionisme heerst, ligt schaamte altijd op de loer. Schaamte ligt in wezen aan perfectionisme ten grondslag.” En: “Perfectionisme is juist een vorm van schaamte. Wie worstelt met perfectionisme, worstelt met schaamte.” En, zoals ik al eerder schreef, schaamte staat tegenover zelfacceptatie. 

Ik dacht altijd dat een zekere mate van perfectionisme niet bezwaarlijk behoeft te zijn. Brown denkt daar minder positief, nee zeg maar gerust negatief over. Ondanks deze negatieve waardering schrijft ze over perfectionisme heel genuanceerd: “Wij hebben allemaal een zekere neiging tot perfectionisme. Bij sommige mensen steekt perfectionisme alleen de kop op op momenten dat ze zich bijzonder kwetsbaar voelen. Bij anderen is perfectionisme een dwangmatige, chronische en verlammende manier van doen, die je kunt vergelijken met een verslaving.” “Waar wij ons ook bevinden binnen dit continuüm, als we onszelf willen bevrijden van perfectionisme, dan zullen we de lange reis moeten maken van ‘Wat zullen ze wel denken?’ naar ‘Ik ben genoeg’.” 

Brown geeft een zeer uitgebreide definitie van perfectionisme en daaruit blijkt dat perfectionisme schadelijk en verslavend is en ons kwetsbaar maakt voor schaamte, afkeuring en verwijten. Perfectionisme gaat over: “’Ik ben wat ik doe en hoe goed ik dat doe’.” In plaats van: “’Ik ben genoeg’.” “Gezond streven is op jezelf gericht: hoe kan ik beter worden? Perfectionisme is op de ander gericht: wat zullen ze er van vinden?”