Ben je gegijzeld?

In het boek Taal van Transitie vind je twee bijdragen als woord vooraf: één van Edith Eva Eger en één van George Kohlrieser. Edith Eger heeft twee boeken geschreven die ik al eerder had gelezen: De Keuze en Het Geschenk. Kohlrieser was echter voor mij een onbekende auteur. Ook zijn boek gaat over ‘dat je altijd een keuze hebt’. Dat maakte mij nieuwsgierig en ik schafte het boek Laat je niet gijzelen – Over leiderschap, verbinding, dialoog en werkelijke verandering van George Kohlrieser aan. In deze blog vertel ik je iets over dit boek.

Het boek laat ons zien hoe je kunt overgaan van een gegijzelde naar een ongegijzelde gemoedstoestand. Kohlrieser was vele jaren gijzelingsonderhandelaar en past de metafoor van een fysieke gijzeling toe op niet-fysieke of psychologische gijzelingen. Het boek staat daarom als eerste stil bij de vraag: Ben je gegijzeld zonder dat je het weet? (1)

Niet alleen in dit eerste hoofdstuk komt de gijzelingsmetafoor aan bod, maar in het hele boek. Je kunt je laten gijzelen door mensen met wie je omgaat, door gebeurtenissen of omstandigheden en ook door jezelf. Door je manier van denken (2), je emoties (8), je gewoontes, door machteloosheid of onmacht, door verbinding met andere mensen uit de weg te gaan of op te breken (3 en 4), etc. De schrijver benadrukt dat het van vitaal belang is dat we ons realiseren dat onze manier van denken, voelen en handelen altijd van onze keuze afhangt.

Ook kan je je laten gijzelen door conflicten uit de weg te gaan, terwijl een conflict omarmt en op een constructieve manier aangegaan moet worden (5). Conflicten worden veelal veroorzaakt vanuit een verbroken verbinding en het onvermogen om met verlies om te gaan. Voor het oplossen van een conflict is een effectieve dialoog (6) nodig en zal er onderhandelt moeten worden (7).

Maar, hoe problematisch is het om (psychologisch) gegijzeld te zijn? Om gevangen te zitten in een mentale gevangenis? Om je vrijheid op te geven? De al eerder genoemde boeken van Edith Eger geven hierop een antwoord. Ook Laat je niet gijzelen geeft antwoord op deze vraag:

• Een gijzeling vormt een blokkade voor de verbinding in relaties en leidt tot onthechting.
• “De gijzelaarsmentaliteit zorgt ervoor dat de mens een negatief gevoel krijgt (…).” “Zo’n negatieve staat kan gemakkelijk voortduren en leiden tot vergiftiging van geest, gevoel, lichaam en ziel.” “Die gijzelaarsinstelling kan leiden tot een verbitterd of wrokkig gevoel wanneer je geconfronteerd wordt met belangrijke verliezen (…).”
• “Iemand die zich als een gijzelaar voelt, heeft goede kans op (…) een ‘houding van aangeleerde hulpeloosheid’ (…).”
• “Wanneer mensen vanuit een gijzelaarsmentaliteit denken, zijn ze ervan overtuigd dat ze maar over één optie beschikken, namelijk verandering te brengen in de omstandigheden.” Maar dat is lang niet altijd mogelijk, terwijl je wel altijd een keuze hebt hoe je met de omstandigheden omgaat.
• “Het is erg eenvoudig je overmatig te richten op problemen of belemmeringen, op dat waar je niet heen wilt. Maar je houdt jezelf op die manier gegijzeld en het leidt precies naar de uitkomst die je wilt vermijden.”
• “Veel (AG: relationele) verbindingen worden verbroken, met als resultaat dat veel mensen zichzelf of anderen gijzelen.”
• “Succesvolle mensen met zelfvertrouwen zijn zo geworden omdat ze zich niet gegijzeld laten houden (…).”
• “De waarheid gebiedt echter te zeggen dat het veel mensen niet lukt om geschillen op een effectieve wijze bij te leggen omdat ze zich nog steeds gegijzeld voelen door een conflict.”

En zo staat het hele boek vol met antwoorden en argumenten waarom je je niet moet laten gijzelen. Aan jou de vraag: ben je gegijzeld? En de keuze: laat ik mij gijzelen of niet?

Toelichting: de nummers zoals hierboven getoond tussen ( ) zijn hoofdstuknummers.