Zijnsloyaliteit bij Edith Eger

Naast de twee in mijn vorige blog genoemde thema’s (kiezen en vrijheid) is er nog een derde thema in het boek Het geschenk (Edith Eger) te ontdekken: jezelf of anders gezegd je Zelf. Dit blijkt al direct uit de inleiding. Daar schrijft Eger over drie wegwijzers die je op weg helpen op je reis naar vrijheid. Één van die drie wegwijzers is jezelf: ‘Het draait erom dat jij een echte versie van jezelf wordt; (…).’ ‘De uiteindelijke sleutel tot vrijheid is dat je blijft werken aan wie je echt bent.’ Maar ook op tal van andere plaatsen in het boek vind je dit derde thema terug. 

Vooral dit derde thema (je Zelf) doet mij denken aan het begrip zijnsloyaliteit zoals Nagy dat gebruikt in zijn contextuele theorie. Zijnsloyaliteit is verbonden met de contextuele begrippen zelfvalidatie en zelfafbakening. Zijnsloyaliteit is m.i. een veel ‘rijker’ begrip dan autonomie. 

In Tussen mensen (Nuyts & Sels) worden beide begrippen uitgelegd: zelfvalidatie beschrijft het proces ‘waarbij we onszelf een waarde toekennen en onszelf geldig verklaren’. ‘Waar zelfvalidatie staat voor de “de eigen grond’, maakt zelfafbakening het mogelijk hierop te blijven staan en ons niet in de ander te verliezen.’ Bij zelfafbakening gaat het om het vermogen om in een relatie je eigen ‘individuele’ zelf af te grenzen van de ander. Beide komen tot stand, gebeuren ‘in het gebied tussen mensen’. 

Daar waar zelfafbakening voor staat zullen we (gevoelsmatig) nog wel kunnen verbinden met het begrip autonomie, maar dat geldt m.i. veel minder voor zelfvalidatie. Het mooie van Het geschenk van Edith Eger is, dat daar waar zelfvalidatie voor staat min of meer ook aan de orde komt in haar boek. Min of meer, omdat bij Nagy zelfvalidatie en zelfafbakening nadrukkelijk gebeurt in de ontmoeting met de ander: gepast geven en ontvangen, dialoog, relationele verantwoordelijkheid e.d. De ander is nodig om te komen tot zelfvalidatie. Autonomie kan heel individueel, heel persoonlijk beschouwd worden en daarbij dan voorbijgaan aan het contextuele aspect van Nagy. Daarom noemde ik hiervoor zijnsloyaliteit een ‘rijker’ begrip dan autonomie.