Stop met ‘ja, maar …’
In gesprekken of discussies hoor je mensen wel eens op andere mensen reageren met een ‘Ja, maar ….’. George Kohlrieser (e.a.) vraagt daar in zijn boeken Laat je niet gijzelen en Care to Dare aandacht voor. Kohlrieser roept ons op te stoppen met ‘ja, maar’. Dat doet hij in het gedeelte waar hij schrijft over factoren die een dialoog blokkeren. ‘Ja, maar’ blokkeert de dialoog.
“De zin ‘ja, maar’ doet meestal afbreuk aan wat er eerder gezegd is.” “Dit (AG: ‘ja, maar’) is een klassiek voorbeeld van iets of iemand niet serieus nemen – een van de vier belangrijkste zaken die de dialoog blokkeren. Het betekent helemaal geen ja. Het is een manier om aan te geven dat je het oneens bent, om afstand te nemen van de vorige opmerking en je eigen persoonlijke standpunt te uiten. Het is eigenlijk een manier om ‘nee’ te zeggen. Het is het ultieme bewijs dat mensen in monologen praten en niet in dialogen.” “Daarom is ‘ja, maar …’ een subtiel teken van gebrek aan respect en doet het afbreuk.”
Respect: dat is één van de ‘pijlers’ waarop de relationele grondwet rust. Het niet-effectieve en soms zelfs destructieve gevolg van het toepassen van ‘ja, maar’ is ook vanuit de relationele grondwet goed te begrijpen. Autonomie staat voor: je mag denken wat je denkt. Je gedachten zijn een onderdeel van jouw eigen stukje grond. Alle onderdelen van je eigen stukje grond moeten door anderen gerespecteerd worden, zoals jij die onderdelen van anderen dient te respecteren. Met ‘ja, maar’ respecteer je de autonomie van de ander niet. Je betwist als het ware zijn autonomie. Je accepteert de ander niet zoals hij is (met zijn eigen stukje grond). Je gaat de (woorden)strijd aan met de ander in plaats van een dialoog. Je stapt uit de verbinding (relatie – samenwerking).
Mag je dan niet van mening (gedachten) verschillen? Zeker wel! Alleen, de manier waarop je jouw (ten opzichte van die ander) afwijkende mening communiceert is daarbij van doorslaggevend belang. In een dialoog respecteer je de mening van de ander én breng je jouw mening in. De mening van die ander mag er zijn (vanzelfsprekend!) én jouw mening mag er ook zijn. Alleen zo blijft er verbinding tussen jou en de ander.
Kohlrieser is dan ook een groot voorstander van een dialoog. Hij schrijft daar o.a. dit over: “Een echte dialoog geeft een gevoel van samen weer, een besef van eenheid, omdat je spreekt en begrepen wordt en luistert en begrijpt. Een diepgaande dialoog gaat over het zoeken naar een grotere waarheid door samen te denken en te praten – op die manier zorgt hij voor verbinding. In zo’n dialoog heeft niemand de waarheid in pacht. Diepgaande dialoog bestaat uit een krachtige combinatie van luisteren, vragen stellen en praten. Het gaat over een gedeelde ontdekkingstocht en is een manier van denken en spiegelen. Om een diepgaande dialoog te voeren, moet je je oordeel uitstellen en jezelf openstellen voor het proces van ontdekken.”
“De zin ‘ja, maar’ doet meestal afbreuk aan wat er eerder gezegd is.” “Dit (AG: ‘ja, maar’) is een klassiek voorbeeld van iets of iemand niet serieus nemen – een van de vier belangrijkste zaken die de dialoog blokkeren. Het betekent helemaal geen ja. Het is een manier om aan te geven dat je het oneens bent, om afstand te nemen van de vorige opmerking en je eigen persoonlijke standpunt te uiten. Het is eigenlijk een manier om ‘nee’ te zeggen. Het is het ultieme bewijs dat mensen in monologen praten en niet in dialogen.” “Daarom is ‘ja, maar …’ een subtiel teken van gebrek aan respect en doet het afbreuk.”
Respect: dat is één van de ‘pijlers’ waarop de relationele grondwet rust. Het niet-effectieve en soms zelfs destructieve gevolg van het toepassen van ‘ja, maar’ is ook vanuit de relationele grondwet goed te begrijpen. Autonomie staat voor: je mag denken wat je denkt. Je gedachten zijn een onderdeel van jouw eigen stukje grond. Alle onderdelen van je eigen stukje grond moeten door anderen gerespecteerd worden, zoals jij die onderdelen van anderen dient te respecteren. Met ‘ja, maar’ respecteer je de autonomie van de ander niet. Je betwist als het ware zijn autonomie. Je accepteert de ander niet zoals hij is (met zijn eigen stukje grond). Je gaat de (woorden)strijd aan met de ander in plaats van een dialoog. Je stapt uit de verbinding (relatie – samenwerking).
Mag je dan niet van mening (gedachten) verschillen? Zeker wel! Alleen, de manier waarop je jouw (ten opzichte van die ander) afwijkende mening communiceert is daarbij van doorslaggevend belang. In een dialoog respecteer je de mening van de ander én breng je jouw mening in. De mening van die ander mag er zijn (vanzelfsprekend!) én jouw mening mag er ook zijn. Alleen zo blijft er verbinding tussen jou en de ander.
Kohlrieser is dan ook een groot voorstander van een dialoog. Hij schrijft daar o.a. dit over: “Een echte dialoog geeft een gevoel van samen weer, een besef van eenheid, omdat je spreekt en begrepen wordt en luistert en begrijpt. Een diepgaande dialoog gaat over het zoeken naar een grotere waarheid door samen te denken en te praten – op die manier zorgt hij voor verbinding. In zo’n dialoog heeft niemand de waarheid in pacht. Diepgaande dialoog bestaat uit een krachtige combinatie van luisteren, vragen stellen en praten. Het gaat over een gedeelde ontdekkingstocht en is een manier van denken en spiegelen. Om een diepgaande dialoog te voeren, moet je je oordeel uitstellen en jezelf openstellen voor het proces van ontdekken.”
Reacties
Een reactie posten