Het Kwaad

Hoofdstuk 6 van het boek Ontmoetingen met Jezus – Onverwachte antwoorden op grote levensvragen van Tim Keller gaat over het kwaad.

De volgende samenvatting of conclusie over het kwaad lees ik in dit hoofdstuk: “De Bijbel zegt dat er meer kanten zitten aan het kwaad, dat het genuanceerder en complexer is dan enkel en alleen uit de natuurwetenschappen valt af te leiden. De Bijbel staat op het standpunt dat er, nog afgezien van onrecht dat inherent is aan bepaalde systemen en van persoonlijke onkunde en van psychologische aandoeningen, in de wereld werkelijk sprake is van kwade geestelijke machten – en dat achter al die machten één bovennatuurlijk meesterbrein zit.” Dat meesterbrein wordt in de Bijbel de Satan of de duivel genoemd.

Keller beantwoordt ook de vraag: Wat is het belangrijkste aanvalsfront van Satan? “Mensen die het christelijk geloof afwijzen wil hij vooral geen oog laten krijgen voor wie Jezus werkelijk is.” “Maar diegene onder ons die in principe weten dat we door God tot zijn geliefde zonen en dochters zijn aangenomen, wil Satan graag terug zien glijden in een zelfbeeld dat gebaseerd is op onze morele prestaties, op onze eigen goedheid en inspanningen.”

Keller geeft een nadere toelichting over deze laatste categorie mensen (christenen met een ‘aangetast’ zelfbeeld): “Als je je diepste identiteit opvat als een motor, dan zou je kunnen zeggen dat er een soort brandstof bestaat die er voor zorgt dat hij schoon en doeltreffend loopt -  en een soort brandstof die niet alleen vervuilt, maar de motor ook kapotmaakt. De vuile brandstof is de brandstof van angst en de behoefte om jezelf te bewijzen. (…) Of de behoefte om jezelf helemaal te ontplooien, zonder dat iets je daarin belemmert. Er zijn veel ‘brandstoffen’ die ons in ons leven een tijdlang kunnen motiveren – maar er is maar één brandstof die schoon is en die niet tot uitputting en teleurstelling leidt. En dat is Gods liefde voor jou.”

Voor mij hebben woorden als zelfbeeld, identiteit, angst, jezelf bewijzen (ook) een psychosociale betekenis. Strijd tegen Satan is niet alleen een geestelijke (bovennatuurlijke) strijd, maar ook een strijd met een psychosociale dimensie. Geestelijke (on)vrijheid en menselijke, psychosociale (on)vrijheid gaan veelal hand in hand.