Het boek van vergeving

Desmond Tutu en zijn dochter Mpho Tutu schreven het boek Het boek van vergeving en gaven het de ondertitel in vier stappen naar harmonie met onszelf en de ander mee. 

In Zuid-Afrika werden in 1994 de eerste democratische verkiezingen gehouden. De vrees bestond ‘dat de overgang naar democratie één groot bloedbad zou worden, een orgie van wraak en vergelding’. ‘We kozen voor vergeving. Indertijd beseften we dat het vertellen van de waarheid en het helen van ons verleden de enige manier waren om ons land te redden van de vernietiging.’ Er werd een Waarheids- en Verzoeningscommissie in het leven geroepen waarvan Desmond Tutu de voorzitter werd. 

Aan Desmond Tutu is ‘vaak gevraagd hoe het mogelijk was dat de mensen van Zuid-Afrika de gruweldaden en het onrecht die hen ten tijde van de apartheid werden aangedaan konden vergeven.” Hem is ook gevraagd wat hij over vergeving heeft geleerd. ‘Hoe dóen we dat, vergeven?’ Het boek geeft een antwoord op deze vragen, beschrijft het proces van vergeving. De stappen die in dit proces gezet worden. Het boek is een uitnodiging aan een ieder om samen met de schrijvers het pad van vergeving te bewandelen. Het is geschreven voor hen die behoefte hebben aan het schenken van vergiffenis. Het helpt je de taal van vergeving te leren. 

Vergeving is niet slechts een religieus begrip. Vergeving krijgt ‘gaandeweg meer aandacht als een wetenschappelijke discipline, niet alleen voor filosofen en theologen, maar ook voor psychologen en artsen’. En de schrijvers geven aan dat de vergevingscyclus ‘een universele, niet-sektarische cyclus’ is. En schrijven ze: ‘(…) voor het schenken van vergeving is religie niet noodzakelijk’. 

‘Als het erop aankomt is vergiffenis schenken een keuze die we maken, en het vermogen om anderen te vergeven komt voort uit het besef dat wij allemaal onze gebreken hebben en allemaal mensen zijn. We hebben allemaal fouten gemaakt en anderen gekwetst. En dat zullen we blijven doen. We vinden het gemakkelijker om vergeving te betrachten wanneer we kunnen erkennen dat de rollen ook omgedraaid hadden kunnen zijn. Ieder van ons had dader kunnen zijn in plaats van slachtoffer. Ieder van ons is in staat om anderen de dingen aan te doen die ons zijn aangedaan.’ ‘De uitnodiging tot vergeven is een uitnodiging om op zoek te gaan naar de menselijkheid van de dader.’ 

Zowel Desmond als Mpho Tutu weten waar ze over schrijven. Desmond groeide op in een gezin met een gewelddadige vader. Een vader die zijn moeder ‘verbaal en fysiek mishandelde’. Hij hoorde de meest gruwelijke verhalen in de Waarheids- en Verzoeningscommissie. En Mpho vond bij thuiskomst haar huishoudelijke hulp of nanny Angela vermoord terug. En op haar werd regelmatig een beroep gedaan om het gesprek aan te gaan met mishandelde mensen. 

Een bijzonder boek! Een boek dat het proces van vergeving beschrijft in de vorm van vier stappen. Een boek dat ook eerlijk aangeeft hoe moeilijk vergeving kan zijn en doorgaans is. En hoe noodzakelijk het is om te vergeven en vergiffenis te ontvangen, omdat onderlinge verbondenheid in geding is en harmonie en heling. Omdat ‘vergeven mensen mentaal, emotioneel, spiritueel en zelfs lichamelijk transformeert’ en heelt.