Auschwitz en menselijke verantwoordelijkheid

-

In de Nieuwe Koers van september 2022 (no 7) staat een mooi interview met Jeroen Krabbé. Een interview over zijn leven, zijn ouders en voorouders, over zijn Joodse roots, over God en geloof, etc. 

In dit interview zegt hij o.a. dit: “Een heel aardige man (AG: rabbijn Evers), maar dat hij vertelde dat de Holocaust niet de schuld is van God, maar van mensen… Wat is dat voor flauwekul? Na Auschwitz moet je alles wat aan God refereert naar de prullenbak verwijzen. Als mensen dan nog over God beginnen, denk ik: dónder op. Auschwitz is het bewijs dat er géén God is!” 

Het is een bekend en veel gebruikt ‘bewijs’ dat er geen God kan zijn. Als God er wel zou zijn (geweest), dan had Auschwitz niet plaatsgevonden. Het is de vraag of deze bewering juist is, (zie bijvoorbeeld het boek In alle redelijkheid van Tim Keller), maar dat laat ik nu onbesproken. 

Het gaat mij om het vervolg van het interview. ‘Als ik de eerste maten van de Mattheüs Passion hoor, heb ik wel een godsbesef. Bach steeg boven zichzelf uit en componeerde iets wat beyond mooi is. Je weet niet waar die inspiratie vandaan komt.’ ‘Rembrandt schilderde de hele Bijbel, maar óók portretten waarvan je bek openvalt omdat het zo verschrikkelijk mooi is.’ 

‘Hij (AG: Jeroen) zoekt naar woorden. “ik kan er zo… boos van worden. Het is gemakzuchtig om alles aan een hogere macht toe te schrijven. Wat mij ontzettend irriteert, is dat ik iets uit handen moet geven aan een hogere macht die ik niet ken. Gelovigen doen dingen omdat de hogere macht dat heeft bevolen in een boek. Ik vind: iedereen is verantwoordelijkheid voor z’n eigen daden.”’ 

Vooral die laatste zin over iedereen z'n verantwoordelijkheid blijft bij mij haken. Jeroen vindt dat iedereen verantwoordelijk is voor z’n eigen daden. Het is gemakzuchtig om daden toe te schrijven aan een hogere macht. Maar als rabbijn Evers de mens verantwoordelijk houdt voor Auschwitz, dan vindt Jeroen dat flauwekul. 

Is dat niet onlogisch en tegenstrijdig aan elkaar? Is hier niet Jeroen’s irritatie in het geding, dat hij iets uit handen moet geven aan een hogere macht die hij niet kent? 

Reacties

Een reactie posten

Veel gelezen berichten

Vergeving is goed, maar verzoening is beter

-
Afbeelding
Cloud / Townsend maken in hun boek ‘Grenzen’ een onderscheid tussen vergeving en verzoening. Vergeving heeft te maken met een schuld uit het verleden. ‘Vergeving is iets dat we doen met ons hart; we zetten de ander vrij van een schuld die hij naar ons toe heeft. Degene die mij iets schuldig is, hoeft mij niet om vergeving te vragen. Het is een werk van genade in mijn hart.’ Voor vergeving is slechts één partij nodig: ikzelf. Met vergeving bereik je niet altijd verzoening. Voor verzoening heb je twee mensen nodig (slachtoffer én dader). Je kunt verzoening aanbieden, maar het hangt er wel vanaf of de ander (dader) zijn houding erkent, berouw toont. Verzoening heeft met de toekomst te maken. Als iemand berouwt getoond heeft en vertrouwen bewezen is, dan kan iemand weer worden ‘binnengelaten’. ‘Vergeving verschaft mij grenzen omdat ik de scherpe angel van de persoon die mij zo heeft gekwetst verwijder. Als ik niet-vergevingsgezind ben, ben ik nog steeds gebonden aan een verni
Meer lezen

Bevrijd van jezelf

-
Afbeelding
Er is in Nederland opnieuw een boek van Tim Keller verschenen: ‘Bevrijd van je zelf’ met als ondertitel ‘De weg naar echte christelijke blijdschap’. Weliswaar een klein boekje (42 pagina’s), maar wel met een ‘grootse’ inhoud. Het boekje geeft een uitwerking van 1 Korintiers3  : 21 – 4 :7 . Volgens Keller wordt in dit tekstgedeelte een benadering van ons zelfbeeld, van ons eigen ik en van de manier waarop we naar onszelf kijken gegeven, die absoluut anders is dan zowel de traditionele als de (post)moderne benadering. In hoofdstuk 1 schetst Keller de natuurlijke toestand van het menselijke ego. Het menselijke ego is leeg : normaal gesproken bouwt het menselijke ego op iets buiten God. Het ego doet pijn , doet zeer. Het ego trekt voortdurend de aandacht. Het zorgt er voortdurend voor dat we nadenken over ons uiterlijk en de manier waarop we behandeld worden. Het ego is druk met vooral de volgende twee dingen: vergelijken en opscheppen. En als laatste is het ego ook breekbaar . Br
Meer lezen

De GKv moet verder met één predikant minder

-
In het ND van 19 november (‘ Predikant uit ambt na moeite met leer ’) las ik, dat Ton de Ruiter op eigen verzoek is ontheven uit zijn ambt van predikant. Eigenlijk las ik eerst de weblog van Jos Douma. Jos maakt op zijn blog melding van het genoemde artikel uit het ND. Het gaat mij hier om de weblog van woensdag 19 november van Jos. Op de blog schrijft hij in verband met het ontheffingsverzoek m.i. belangrijke zaken. Ik stel voor: lees de blog van Jos eens door. Om hier al iets van de blog van Jos te noemen: Jos memoreert de volhardende aandacht die Ton de Ruiter vestigde op de lauwheid in de kerken, de geesteloosheid die vaak heerst, de geest van gearriveerdheid die rondwaart, de gebrekkige uitstraling van plaatselijke kerken van Jezus. “En daarin hoor ik een profetisch geluid waar wij niet aan voorbij mogen gaan. Hoe zit het met onze gehoorzaamheid aan het gebod van Christus dat ons door Paulus wordt aangereikt in Romeinen 12 vers 11 ?”. Mooi, dat Jos zo de avond begonnen is: met mo
Meer lezen