Geloof en ongeloof

De boeken van Tomáš Halík blijven mij boeien. Zo vind ik het bijzonder hoe hij in De namiddag van het christendom over geloof en ongeloof schrijft. Fijngevoelig en genuanceerd. 

“Geloof en ongeloof bevinden zich in een veel diepere dimensie van de mens dan het bewuste en rationele domein; ze bevinden zich ook in de onderbewuste en onbewuste structureren van de menselijke psyche, (…).”

“Geloof zoals ik het in dit boek opvat, kom je niet alleen tegen in het leven van mensen die zich identificeren als gelovigen, maar ook in een impliciete, anonieme vorm, in de spirituele zoektocht van mannen en vrouwen buiten de zichtbare grenzen van religieuze leerstellingen en instellingen.” 

“Wat geloof is en wat het niet is, moet noodzakelijkerwijs steeds opnieuw worden onderzocht door een zorgvuldige studie van verschillende vormen van geloof en ongeloof. Geloof en ongeloof zijn geen ‘objectieve werkelijkheden’ die onafhankelijk van de waarnemer bestaan. Het zijn verschillende interpretaties van de wereld, die zelf ook weer verschillend worden geïnterpreteerd. Deze interpretaties hangen voornamelijk af van de waarnemer en van zijn ‘voor-verstaan’, die worden bepaald door zijn cultuur, taal, ervaringen, standpunt en (meestal onbewuste) intenties.”

 “Geloof en ongeloof kun je niet duidelijk van elkaar onderscheiden en afzonderlijk behandelen, vooral niet in de huidige cultuur van een geglobaliseerde wereld, waarin verschillende spirituele stromingen en gezindheden elkaar voortdurend beïnvloeden. Immers, in de geest van veel mensen zijn ze met elkaar verweven. De dialoog tussen geloof en ongeloof vindt tegenwoordig niet langer plaats tussen twee strikt gescheiden groepen, maar in hoofden en harten van individuele mensen.” 

“Ik herhaal: als wij een maatstaf zoeken voor de authenticiteit van het geloof, laten wij die dan niet zoeken in wat mensen met de mond belijden, maar in de mate waarin het geloof in hun hart is doorgedrongen en hun bestaan heeft veranderd. Laten we die maatstaf zoeken in de manier waarop zij zichzelf verstaan, in hun geleefde relatie met de wereld, met de natuur en de mensen, met leven en de door.” “Geloof en ongeloof betreffen de hele persoon, en daarom kan alleen God zelf oordelen over authenticiteit ervan in het leven van bepaalde mensen.”