Minder moeten, meer FLOW

Ik las het boek Minder moeten, meer FLOW van Jan Bommerez. Hij schrijft in de inleiding dat dit boek een afgeleide versie is van zijn boek Flow en de kunst van het zakendoen. Een versie dus die niet gericht is op de zakelijke wereld; bestemd voor mensen in een niet zakelijke-omgeving. 

Het doel van dit boek is ‘je te helpen los te komen van beperkende overtuigingen en patronen zodat je meer vrijheid en FLOW kent in je leven’. Het boek is daarbij een wegwijzer en niet de weg. 

Bommerez is geen stereotype wetenschapper die in een ivoren toren zijn boek schreef. Nee, hij is ervaringsdeskundige. Hij beschrijft zijn ervaringen in hoofdstuk 4. Toen hij 25 jaar was overleed zijn beste vriend en stortte zijn wereld in. Zijn huwelijk liep op de klippen en hij verloor zijn bedrijf, zijn geld, zijn bezittingen, zijn reputatie, zijn thuisland 'en voor langere tijd ook de rest van zijn goede moed'. Bommerez schrijft: “Ik ben niet kapotgegaan, maar het heeft af en toe niet veel gescheeld.” Gelukkig weet hij de weg weer terug te vinden en zo hersteld hij. 

Waar de ‘bijzondere bewustzijnsstaat FLOW’ voor staat, legt Bommerez uit in zijn boek. Het begrip FLOW leent hij van Mihaly Csikszentmihalyi (psycholoog) en die levert ook de definitie van de FLOW-staat: “’Wat ik FLOW noem, is het proces van totale betrokkenheid bij het leven, waarbij spontaan creativiteit en genot ontstaan. Het is de staat van optimale ervaring.’” “FLOW is niet echt te beschrijven, maar we kunnen FLOW wel allemaal ervaren: het is ons eigen energetische zelf, niet gebonden aan tijd en plaats.” 

Een paar beschrijvingen van FLOW: “In FLOW ervaren we tijdelijk ons essentiële zelf (…).” “In FLOW is er geen spanning tussen onze binnenwereld en de buitenwereld.” “In FLOW is ons hart helemaal open.” “FLOW is het natuurlijke openbloeien van ons leven naar meer verbondenheid en eenheid.” “FLOW daarentegen is een toestand van openheid, een toestand zonder allerlei verdedigingslijnen tegen het bestaan. We ervaren FLOW wanneer we geen angst kennen en ons hart open is.” “In FLOW zijn we niet gedreven.” “FLOW heeft te maken met balans, met speelsheid en met harmonie. Flow is een staat van synergie, van verbinding zonder conflict, van frictieloos samengaan van verschillende klanken, zoals bij een filharmonisch orkest.” 

De kern van dit boek is: wanneer alle patronen van de persoonlijkheid een soort bevriezing zijn, dan kunnen we die patronen oplossen door traumaheling toe te passen. “Ook al zijn vele van de patronen van de persoonlijkheid niet traumatisch in de strikte betekenis van het woord, hun werking is vergelijkbaar.” 

Het boek vormt een mix van wetenschappelijke en spirituele inzichten. Deze spreken elkaar volgens Bommerez niet per definitie tegen. “Echte spiritualiteit is alleen mogelijk als je een wetenschappelijke houding aanneemt: onderzoek zonder vooroordeel.” En hij citeert instemmend Einstein als hij zegt: “’Wetenschap zonder religie is blind en religie zonder wetenschap is lam.’” Juist de mix van die twee inzichten vind ik heel verhelderend. Bommerez ontwikkelde een eigen taal die geïnspireerd is door zowel spiritualiteit als wetenschap. 

De titel Minder moeten, meer FLOW vat volgens Bommerez het hele boek samen. “Moeten is de dood van FLOW. We verstikken de vrije levensstroom als we in ons kleine zelf, in onze defensieve persoonlijkheid leven, en geloven dat iets moet voordat we gelukkig kunnen zijn.” “We zitten gevangen in een gesloten systeem, terwijl het leven zelf het ultieme open systeem is. Ons gesloten systeem met allerlei regels over hoe de dingen moeten zijn om te kloppen, is niet zo vitaal. Eigenlijk is het een soort parasiet die de energie van ons essentiële zelf gebruikt.” “Dat het anders kan, ervaren we in FLOW.” 

Minder moeten, meer FLOW kreeg als ondertitel mee: Ontdek opnieuw de magie uit je kinderjaren. Die ondertitel trok mijn aandacht, maar daar meer over in een volgende blog.