Wees proactief

Eigenschap 1 van Stephan Covey is: wees proactief. Ik vind dit om allerlei redenen een inspirerende eigenschap. Ik zal toelichten waarom.

Eigenschappen afhankelijk van proactiviteit
De andere zes eigenschappen zijn allemaal afhankelijk van je proactieve kracht (eigenschap 1). “Stuk voor stuk stellen ze de eis om te handelen. Als je afwacht wat er gaat gebeuren, laat je het ook met je gebeuren.”

Viktor Frankl
Covey gaat in zijn boek De zeven eigenschappen voor succes in je leven na of de stimulus-responstheorie juist is. Leidt een stimulus (impuls, aansporing, actie) ‘automatisch’ tot een respons (reactie)? Automatisch in de zin van dat de respons wordt bepaald of is geconditioneerd door onze DNA, door onze opvoeding, ouders en jeugdervaringen of door onze omgeving.

Covey gaat in zijn boek voor het antwoord op deze vragen ten rade bij Viktor Frankl. Dat was voor mij een verrassing. Ik las eerder zijn boek De zin van het bestaan en het was Frankl die Edith Eger tot het besef bracht dat je altijd een keuze hebt (zie De Keuze).

Frankl ontdekte “een fundamenteel principe van de menselijke natuur: tussen stimulus en respons ligt de menselijke vrijheid om te kiezen”. “Onze keuzevrijheid is onze grootste kracht.” “Hij (ag: Frankl) ontwikkelde hiermee de belangrijkste effectieve eigenschap voor elke situatie: proactiviteit.” “Proactiviteit is meer dan initiatieven nemen. Het betekent dat je verantwoordelijk bent voor je eigen leven. Ons gedrag is afhankelijk van onze beslissingen (ag: of keuzes), niet van onze omstandigheden.”

Proactief model

Proactiviteit heeft dus alles met je verantwoordelijkheid te maken. Je gedrag (respons) is afhankelijk van jouw beslissingen of keuzes.  

Persoonlijk verhaal
Covey vertelt aan het slot van het boek een persoonlijk verhaal. Tijdens een sabbatical las hij een hoofdstuk uit een boek. “Dat hoofdstuk zou grote invloed hebben op de rest van mijn leven. Ik las het, las het nog eens en nog eens. De gedachte erachter was simpel: tussen stimulus en respons bevindt zich een ruimte, en het geheim van groei en geluk ligt in de wijze waarop je die ruimte gebruikt.”

“Ik kan nauwelijks beschrijven wat voor effect dat idee op mij had. (…) Het was alsof ik het voor het eerst hoorde. Het was een revolutie in mijn denken, ‘een idee waarvoor de tijd rijp was’. Steeds weer opnieuw dacht ik erover na en het effect ervan op het paradigma van mijn leven werd almaar sterker. (…) Ik ging in die ruimte staan en keek naar de stimuli om me heen. Ik genoot innig van het besef dat ik vrij ben om mijn respons te kiezen, mijn eigen stimulus te zijn of het proces juist om te kunnen keren.”

Proactiviteit maakte dus op Covey een diepe indruk en heeft veel impact op zijn leven gehad.