Het ego

In het boek Revolutie binnen de relatie maakte ik kennis met een uitgebreide omschrijving van het ‘ego’. Boswijk-Hummel schrijft daar dat het misgaat op het moment dat je je (bij je groei naar volwassenheid) gaat identificeren met je ego. Je ego wordt dan je onechte ik. 

Onechte, denkbeeldige, valse ik
Tolle schrijft in De kracht van het Nu ook uitgebreid over het ego. Tolle omschrijft eerst de term ‘ego’: “(…) als ik het in deze context gebruik, staat het voor een onecht ik, ontstaan door de onbewuste identificatie met het verstand”. Je ‘onecht zelf’ – “als vervanging voor je ware zelf”. “Bij het opgroeien vorm je een mentaal beeld van wie je bent op basis van je persoonlijke en culturele conditionering. We kunnen dit denkbeeldige ik het ego noemen.” Tolle noemt ego ook wel “het valse, door het verstand gemaakte zelf’. 

Gevaar - angst
“Zoals gezegd word je bovendien door je ego geleefd zolang je je met je verstand identificeert. Het ego voelt zich vanwege zijn schimmige natuur erg kwetsbaar en onveilig. Ondanks allerlei doorwrochte verdedigingsmechanismen heeft het steeds het gevoel bedreigd te worden.” Het ego geeft steeds maar weer aan het lichaam door: gevaar. En de emotie die daarbij hoort is angst. 

Niet thuis voelen bij jezelf
“Zolang het op het ego gerichte verstand de touwtjes van je leven in handen heeft, kun je je niet echt thuis voelen bij jezelf.” “Omdat het ego een afgeleid zelfgevoel is, moet het zich identificeren met uiterlijke dingen. Het moet voortdurend zowel verdedigend als gevoed worden.” Maar je bent niet die uiterlijke dingen. Die zijn niet je echte ik of je ware zelf. 

Pijn en je ego
“In wezen zijn alle emoties afgeleiden van een ongedifferentieerde oer-emotie die ontstaat door verlies van de notie wie je behalve je naam en vormt bent.” Die oer-emotie geeft Tolle de naam ‘pijn’. “Een van de belangrijkste taken van het verstand is deze emotionele pijn te bestrijden of te verdrijven, (…).” “Maar het enige wat het kan doen is de pijn tijdelijk versluieren. In feite wordt de pijn groter naarmate het verstand harder vecht om van de pijn af te komen.” “Je kunt niet van de pijn af totdat je ophoudt je gevoel van identiteit te ontlenen aan de identificatie met je verstand, dat willen zeggen met het ego.” 

Ware liefde
Boswijk-Hummel schrijft in bovengenoemd boek over ‘communicatie en liefde op wezenlijk niveau’. Ook bij Tolle vind ik dit terug. “Als je in een relatie zowel ‘liefde’ als het tegendeel van liefde – agressie, emotioneel geweld, enzovoort – ervaart, verwar je gehechtheid aan het ego en een verslavend je vastklampen waarschijnlijk met liefde.” “Ware liefde heeft geen schaduwkant. Als jouw ‘liefde’ er wel een heeft, dan is het geen liefde maar een sterke behoefte van het ego aan een completer en dieper zelfgevoel, een behoefte waarin de ander tijdelijk voorziet. Het is het surrogaat van het ego voor de verlossing, en korte tijd voelt het ook bijna als verlossing.” 

Massieve stellingname
Ook echte of geweldloze communicatie krijgt bij Tolle aandacht. “Als je je met een bepaalde mentale stellingname identificeert en je krijgt ongelijk, word je op het verstand gebaseerde zelfgevoel met uitroeiing bedreigd. Je kunt het je als ego dus niet veroorloven ongelijk te hebben. Ongelijk hebben staat gelijk met doodgaan. Daar zijn oorlogen over gevoerd en ontelbare relaties op stukgelopen. Zodra je de identificatie met je verstand (AG: je ego) hebt losgelaten maakt gelijk of ongelijk krijgen niets meer uit voor je zelfgevoel.” “Als de identificatie met mentale standpunten uit de weg is, kan de echte communicatie beginnen.”